________________
૧૩૦
હીં કારકલ્પતરુ
તેના આધરે ચાલતા ધર્મ એ સુધમ છે-સદ્ધમ છે અને તેના સ્વીકાર કરવા.
(૨) શીહેન—શીલ વડે. શીલ એટલે ચારિત્ર, તાત્પર્ય કે તે ધમ કેવા પ્રકારના ચારિત્રના ઉપદેશ આપે છે? જો તે સદાચારના ભંગ થાય, તેવા ઉપદેશ આપતા હાય તે! જાણવું કે તે કુધર્મ છે અને તેથી વિરુદ્ધ સદાચારની પુષ્ટિ કરતા હાય તે જાણવું કે તે સુધ છે. દાખલા તરીકે જે ધર્મો કે ધર્માંસંપ્રદાયા એવું પ્રતિપાદન કરે છે કે મદ્ય, માંસ, મત્સ્ય, મુદ્રા અને મૈથુન એ પાંચ પ્રકારનુ સેવન કરવાથી શીઘ્ર મોક્ષ મળે છે; અથવા તા કાંચલિયા ધમ પાળવાથી દેવી પ્રસન્ન થાય છે અને આપણુ' કલ્યાણ કરે છે; અથવા ભગવાન ગેપીએ સાથે ક્રીડા કરતાં તેમ આપણે પણ અનેક સ્ત્રી સાથે ક્રીડા કરીએ તેા આપણા ઉદ્ધાર થાય છે, એને કુધર્મ સમજવા. સદાચારનું ધેારણુ તા એટલું સ્પષ્ટ છે કે સહુ કાઈ તેને સમજી શકે એમ છે. તેમાં એ વાત મુખ્ય છે:-એક તા પરસીને માતા તથા બહેન સમાન ગણવી અને ખીજું પારકા દ્રવ્ય સામે દૃષ્ટિ કરવી નહિ.
(૩) તપસા——તપ વડે. જે ધર્મમાં તપ અને સય્મને ચોગ્ય સ્થાન ન અપાયુ` હોય તેને કુધર્મ સમજવા અને જેમાં ચેાગ્ય સ્થાન અપાયું હાય તેને સદ્ધમ સમ
