________________
૧૧૪
હોંકારકલ્પતરુ
શ્રીમાન જિનપ્રભસૂરિજીના સમયમાં ચૌદ પૂર્વે પિકી કઈ પણ પૂર્વ વિદ્યમાન ન હતું, પરંતુ સંભવતઃ એ પૂર્વના આધારે રચાયેલે માયાબીજબૃહત્ક૯પ કે તેને કેટલેક ભાગ તેમની સામે હતું અને તેના પરથી તેમણે આ ત્રીશ ગાથામય કલ્પ રચ્યું, એટલે તેને પૂર્વ વિદ્યા કહી હોય એમ લાગે છે.
વિદ્યા અને મંત્રનાં લક્ષણોમાં ફરક છે, આમ છતાં ઘણીવાર વિદ્યા અને મંત્ર એક બીજાના પર્યાય તરીકે વપરાય છે, એટલે અહીં હોંકારવિદ્યા કહીએ કે હોંકારમંત્ર કહીએ તે એક જ સમજવાં.
આ પૂર્વવિદ્યા પ્રકટ કરવાનું પ્રયોજન શું ? એ પણ તેમણે “ઢોસાનાં ૩Tચ' એ શબ્દો વડે જણાવેલું છે. અહીં લોક શબ્દથી ગમે તે લેકે નહિ, પણ શ્રદ્ધા, વિવેક અને ક્રિયાથી સંપન્ન એવા શ્રાવક-શ્રાવિકાઓને સમજવાના છે. જે તે મનુષ્યને મંત્ર આપ નહિ, મંત્રા—ાય બતાવ નહિ, એ પૂર્વાચાર્યોને આદેશ છે, તેથી અહીં લેકો શબ્દને અર્થ આ રીતે સમજે ઘટે છે.
આવા લોકે હોંકારની આરાધનાનું સાચું સ્વરૂપ સમજતા થાય અને એ રીતે પિતાનું કલ્યાણ સાધી શકે, તે માટે શ્રીમાન જિનપ્રભસૂરિજી મહારાજે આ કલ્પની રચના કરેલી છે.
આ રીતે કલ્પની પ્રથમ ગાથામાં મંગલ, અભિધેય
