________________
62
ત્યારપછી એક વખત પાદરજ વડે પૃથ્વીને પવિત્ર કરતા તે જ સ્થવિર મુનિ ફરીથી તે જ પુંડરીકિણી નગરીએ પધાર્યા. તે સાંભળી, હર્ષ પામી, પુંડરીક રાજાએ ગુરુ પાસે જઈ, તે નમસ્કાર કરી દેશના સાંભળી. શ્રાવક ધર્મ અંગીકાર કર્યો. પછી કંડરીક ગુરુને વંદન કરી ધર્મ સાંભળીને બોલ્યા કે—‘હે સ્વામી હું ભવથી ઉદ્વેગ પામ્યો છું, માટે આપની પાસે દીક્ષા લઈશ. પરંતુ મારા ભાઈ પુંડરીક રાજાની રજા લઈને હું આવું ત્યાં સુધી આપે મારા પર અનુગ્રહ કરી અહીં જ રહેવું.'' તે સાંભળી ગુરુએ કહ્યું કે– ‘‘હે વત્સ ! આ બાબતમાં પ્રમાદ કરીશ નહીં, વહેલો આવજે.” આ રીતે ગુરુના કહેવાથી કંડરીક નગરીમાં ગયો અને મોટા ભાઈને તેણે કહ્યું કે—‘‘હે બંધુ ! ગુરુના મુખથી ધર્મોપદેશ સાંભળી મને વૈરાગ્ય થયો છે, તેથી તમારી આજ્ઞા હોય તો હું દીક્ષા લેવા ઉત્સુક થયો છું. મનુષ્યભવરૂપી ચિંતામણિને કોણ પ્રમાદથી ગુમાવે ?’ તે સાંભળી પુંડરીકે કહ્યું કે—‘હે ભાઈ! હમણાં તું વ્રતનો આગ્રહ ન કર. હું તને રાજ્ય આપું છું. તેથી હાલ તું ભોગ ભોગવ અને હું વ્રત ગ્રહણ કરું.' કંડરીકે કહ્યું—“ભોગ કે રાજ્ય વડે મારે સર્યું, ભૂખ્યા માણસને ભોજનની જેમ મને વ્રત જ ઇષ્ટ છે.” પુંડરીકે કહ્યું– “હે વત્સ ! સાધુ ધર્મ અતિ દુષ્કર છે, કારણ કે તેમાં અઢાર પાપસ્થાનોને અવશ્ય વર્જવાના હોય છે, મેરુપર્વત જેવું દુર્ધર બ્રહ્મચર્યવ્રત પાળવાનું હોય છે, મનમાં સંતોષ રાખવાનો છે અને ગુરુના વચન પ્રમાણે વર્તવાનું હોય છે.
વત્સ ! બે બાહુ વડે સમુદ્ર તરવા જેવું તે અતિ દુષ્કર છે. વળી તું અત્યંત સુકુમાર છે, તેથી શીત ઉષ્ણ વગેરે પરિષદોની વ્યથા સહન કરી શકીશ નહીં. માટે હાલમાં તારે દીક્ષા લેવી યોગ્ય નથી.'' તે સાંભળી કંડરીક બોલ્યો કે—‘‘પામર જીવોને વ્રત દુષ્કર લાગે છે, પરંતુ પરલોકના અર્થીને તે દુષ્કર નથી. તેથી મને વ્રતની આજ્ઞા આપો.' આ રીતે આગ્રહપૂર્વક આજ્ઞા માગવાથી રાજાએ તેને નછુટકે આજ્ઞા આપી. ત્યારે મોટા ઉત્સવપૂર્વક કંડરીકે દીક્ષા લીધી. પછી ઉગ્ર તપસ્યા કરતાં તેણે અગ્યાર અંગોનો અભ્યાસ કર્યો.
એક વખત અંતપ્રાંત આહાર લેવાથી કંડરીકના શરીરમાં દાહવરાદિ રોગો ઉત્પન્ન થયા. તેની પીડાથી તેનું શરીર કૃશ અને દિવસે