________________
ઉભેલા જોઈને સૈનિકો ડરે છે. શ્રીમતી સીતાજી મરૂપવાળાં નથી. શ્રીમતી સીતાજીનું રૂપ સ્વર્ગની દેવીઓના રૂપનો ખ્યાલ આપે એવું છે. એમાં પ્રસંગને અનુરૂપ ગ્લાનિ ઉમેરાઈ છે. શ્રીમતી સીતાજીને જોઈને સામેથી આવતી સેનાના સૈનિકો ડરી જાય છે. તેમને એમ થાય છે કે, ‘ભૂમિ ઉપર રહેલી દિવ્ય રૂપવાળી આ સ્ત્રી કોણ હશે ?' સૈનિકો આવી અંદર-અંદર વાતો કરી રહ્યાા છે.
સ્વર ઉપરથી નિશ્ચય
એ વખતે પણ શ્રીમતી સીતાજીને રડવું આવી જાય છે. પેલી સેનાના સ્વામી રાજાના કાને શ્રીમતી સીતાજીના રુદનનો સ્વર પહોંચે છે. રાજા સ્વરનો જાણકાર છે. સ્વર ઉપરથી તે કેવી વ્યક્તિનો સ્વર છે? એ પારખવાનું રાજામાં સામર્થ્ય હતું. સતીના અને કુલટાના રુદનમાં પણ ભેદ પડે. સતી અને કુલટાનું હાસ્ય પણ જૂદું અને રુદન પણ જૂદું. એને પારખવાની તાકાત જોઈએ. રાજામાં સ્વર ઉપરથી વ્યક્તિના સ્વરૂપને પીછાનવાની તાકાત છે. રાજાને લાગે છે કે, 'આ રુદન કોઈ મહાસતીનું છે.' રુદન કરનાર મહાસતી સગર્ભા છે, એમ પણ રાજા ક્લ્પી શકે છે.
દયા વિનાનો માનવ, માનવ જ નથી
રાજા જેમ જાણકાર છે, તેમ કૃપાળુ પણ છે. શ્રીમતી સીતાજીના રુદનને સાંભળતાંની સાથે જ, રાજા બોલી ઉઠે છે કે, ‘આ કોઈ સગર્ભા મહાસતીનું રૂદન છે.' આ પ્રમાણે બોલીને તે રાજા, તે મહાસતીના કષ્ટને દૂર કરવાને તત્પર બને છે. તરત જ તે શ્રીમતી સીતાજીની પાસે આવે છે. દુ:ખીને દુ:ખી તરીકે જાણતાંની સાથે જ, તેના ક્ટને દૂર કરવાની ભાવના કરૂણાશીલ આત્માઓમાં પ્રગટે જ. દુ:ખીને જોયા અને જાણ્યા બાદ, તેના દુ:ખને દૂર કરવાનો શક્ય પ્રયત્ન કરવાની જેનામાં વૃત્તિ ન પ્રગટે, તે ધર્મને લાયક નથી. એવો આદમી તો ધર્મક્રિયાઓ કરતો હોય, તો કદાચ ધર્મને જ વગોવનારો
...શ્રી અરિહંતો આપણા અનંતકાળના અજ્ઞાનને ટાળવા...૨
૩૯
