________________
૨૮)
રિામ નિર્વાણ
અજ્ઞાન છે. સુખ મેળવવાની ઈચ્છા ઓછી હતી કે છે ? નહિ. સુખને પમાડનારા જે કોઈ પ્રયત્ન લાગ્યા, તે સેવવામાં બેદરકારી હતી ? નહિ છતાં દુઃખ જાય નહિ ને સુખ મળે નહિ, એ શાથી? ઈચ્છા હોય. આળસનો અભાવ હોય અને બનતી મહેનત પણ ચાલુ હોય, તે છતાં અનંતકાળ પર્યન્ત દુ:ખ જાય નહિ ને સુખ મળે નહિ, તો એમાં દુ:ખનાશતા અને સુખપ્રાપ્તિનાં સાચા માર્ગનું અજ્ઞાન, એ જ પ્રબળ કારણ ગણાય ને?
સભા : હા જી.
પૂજ્યશ્રી : આપણા એ અજ્ઞાનને ટાળવાનો શ્રી અરિહંતદેવોએ પરમ પરિશ્રમ કર્યો છે. 'અનુકૂળ એવી જડ વસ્તુઓના કે જડના યોગવાળી સચેતન વસ્તુઓના યોગમાં જ સુખ છે' એવા જગતના જીવોના ભ્રમને શ્રી અરિહંતદેવોએ સચોટપણે સમજાવ્યો અને ફરમાવ્યું કે, ‘આત્માની સાથે એકમેકરૂપ બનેલા જડ કર્મોના યોગનો નાશ કરવામાં જ, આત્માને જડ કર્મોના યોગથી સર્વથા દૂર કરવામાં જ, પરિપૂર્ણ અને શાશ્વત સુખની પ્રાપ્તિ છે.' આવી રીતે સુખ વિષેના ભ્રમને ટાળવા સાથે અને સાચા સુખની અવસ્થાનો ખ્યાલ આપવા સાથે શ્રી અરિહંતદેવોએ આત્માને જડ કર્મોના યોગથી સર્વથા રહિત બનાવવાનો યથાસ્થિત ઉપાય પણ દર્શાવ્યો. એને જ આપણે મોક્ષમાર્ગ કહીએ છીએ. મોક્ષમાર્ગ દર્શાવ્યો એટલે શું દર્શાવ્યું ? દુ:ખથી છૂટવાનો અને પરિપૂર્ણ તથા શાશ્વત સુખને પામવાનો માર્ગ દર્શાવ્યો. આપણે કોણ છીએ, આપણે શાથી દુ:ખી છીએ, અનંતકાળ વહી જવા છતાં પણ આપણી સુખની ઈચ્છા ને મહેનત ફળી કેમ નહિ, દુ:ખનું કારણ શું સુખનું કારણ શું તથા સુખના ઉપાયને સેવવા માટે શું કરવું જોઈએ ? આ વગેરે શ્રી અરિહંતદેવોએ જણાવ્યું. આમ અનંતકાળથી આપણે જે અજ્ઞાનમાં ફસાઈને સુખની ચાહના અને મહેનત છતાં પણ દુઃખને પામી રહ્યા હતા, તે અજ્ઞાનને જે કોઈ ટાળે તેનો ઉપકાર કેટલો ? વચનાતીત. એ તારક જેવા આપણા અજ્ઞાનને ટાળનારા જો આપણને ન મળ્યા હોત, તો આપણે કોઈ કાળે સુખ પામી શક્ત ? આવા તારક જેને ન મળે, તેનું દુ:ખ તો અનંતકાળેય ટળે નહિ.
