________________
પત્નીઓ ચાર, છતાં ત્રણને શિરે કલંક નહિ અને મારે શિરે કલંક કેમ? શ્રી રામચન્દ્રજી જેવા ગંભીર અને વિવેકી સ્વામીને પણ મારો ત્યાગ કરવાનો વિચાર કેમ આવ્યો ? શ્રીમતી સીતાજી સમજે છે કે, આ સંક્ટ મારા આત્માએ જ ઉભું કરેલું છે. હું નિર્દોષ તો આ ભવમાં, પણ પૂર્વે દોષ કર્યા હશે તેનું શું? જો અશુભ કર્મનો ઉદય ન હોય, તો એક વાળ પણ વાંકો કરવાની ઈન્દ્રની પણ તાકાત નથી. જો વગર પાપે જ કોઈ કોઈને પડી શકતું હોય તો લુંટારાઓ શ્રીમાને શ્રીમાનું રહેવા દેત નહિ. અને દુર્જનો સાધુને સાધુ રહેવા દેત નહિ. નબળો શેઠાઈ કરે અને સબળો હુકમ ઉઠાવે, સંસારમાં દેખાઈ રહેલ આ બધી વિચિત્રતા ખરેખર પૂર્વકૃત પુણ્ય-પાપ વિના શક્ય નથી. શ્રીમતી સીતાજી સમજે છે કે, આમ થવામાં નિમિત્ત ગમે તે હોય, બીજાઓની આમાં ભૂલ છે, એની ના નહિ, પણ આ બધાયને ઉત્પન્ન કરનારી જે મૂળ વસ્તુ છે. તે તો, મારા આત્માનું પૂર્વકૃત દુષ્કર્મ જ કારણરૂપ છે. જો એ મારું પોતાનું દુષ્કર્મ ન હોત, તો કોઈ જ મને આવા સંકટમાં મૂકી શકત નહિ. એમ શ્રીમતી સીતાજી જાણે છે અને માટે જ શ્રીમતી સીતાજી બીજા કોઈને નહિ નિંદતા, પોતાના આત્માને નિંદે છે. કૃતજ્ઞ બનવાથી થતા લાભો અને કૃતઘ્ન બનવાથી
થતા નુકશાનો આપણા જીવનમાં જો કાંઈ સારું થાય તો કોઈનો પણ ગુણ માનવો નહિ, અને ખરાબ થાય તો દેવાય તેટલો બીજાને દોષ દેવો, એ અજ્ઞાન લોકની ખાસિયત છે. સજ્જનો સારામાં સૌના ગુણોને યાદ કરે અને ભૂંડું થાય તો કેવળ પોતાનો જ દોષ માને, જ્યારે દુર્જન લોકો સારામાં કોઈનો ય ગુણ ગણે નહિ, પોતાની આવડતને આગળ કરે, ને મનમાં ફલાય, અને જો ખરાબ થાય તો જેને ને તેને દોષ દીધા વિના રહે નહિ. ને આમ કરી તે બિચારા અજ્ઞાની જીવો કેવળ કર્મબંધ કરીને સંસારનું પરિભ્રમણ વધારે છે.
કથઇમહત્તઆધ્યત્તિમાં અદત....૧
