________________
ર૩૦)
શિમ નિર્વાણ ભ૭..
બોલાવ્યા. સ્વયંવર-મંડપમાં જેમ સર્વ રાજાઓ બેઠા હતા, તેમ શ્રીરામચંદ્રજીના બે પુત્રો લવણ તથા અંકુશ અને શ્રીલક્ષ્મણજીના શ્રીધર આદિ અઢીસો પુત્રો પણ બેઠા હતા. આ બધાની વચ્ચેથી પોતાના સ્વામીને પસંદ કરવાને ઇચ્છતી મદાકિની પોતાની ઈચ્છાથી અનંગલવણને વરી અને ચંદ્રમુખી પણ એ જ રીતે અનંગલવણના ભાઈ લવણાંકુશને વરી.
શ્રીલક્ષ્મણજીના શ્રીધર આદિ અઢીસો પુત્રો આ વાતને કોઈપણ રીતે સહી શક્યા નહિ. ગુસ્સામાં આવી ગયેલા તે સર્વે, લવણ અને અંકુશની સાથે યુદ્ધ કરવા માટે તત્પર બની ગયા.
સભા એમાં લવણ અને અંકુશનો ગુનો શો?
પૂજયશ્રી : લવણ અને અંકુશનો આ પ્રસંગે કશો જ ગુનો નથી, કારણકે, મદાકિની અને ચંદ્રમુખી પોતાની ઇચ્છાથી જ અનુક્રમે લવણ-અંકુશને વરી છે; પરંતુ કર્મને વશ આત્માઓ દુન્યવી સુખસામગ્રીના અર્થી બનીને કે અજ્ઞાનવશ પોતાની માનહાનિ આદિને માનીને કષાયને આધીન બને તેમજ વિષય-કષાયની આધીનતાથી કોઈના કારણે કોઈની સાથે યુદ્ધ કરવા તત્પર બની જાય, એમાં આશ્ચર્ય પામવા જેવું કાંઈ છે જ નહિ. વિષય-કષાયને આધીન બનેલા જીવોની બુદ્ધિ કુતરાની બુદ્ધિ જેવી હોય છે, જ્યારે વિવેકશીલ આત્માઓની બુદ્ધિ સિંહની બુદ્ધિ જેવી હોય છે. કુતરાને કોઈ પથરો આદિ મારે તો કુતરું પ્રાય: તે મારનાર તરફ ધસી જતું નથી, પણ મારવામાં આવેલા પથરા આદિ તરફ ધસી જાય છે, જ્યારે સિંહોને જે કાંઈ મારવામાં આવે છે તો તે મારવામાં આવેલી વસ્તુ તરફ લક્ષ્ય નહિ આપતાં, પ્રાય: મારનાર ઉપર ધસી જાય છે. એ જ રીતે વિષય-ક્લાયને આધીન આત્માઓ,ઇચ્છિતના વિયોગ વખતે કે અનિચ્છિત પ્રાપ્તિ વખતે, પોતાના અશુભકર્માદિનો વિચાર નહિ કરતાં આડા-અવળા વિચારો કરે છે. અને પોતાના દોષનો ખ્યાલ નહિ કરતાં વચ્ચે નિમિત્તભૂત બનેલા આત્માઓ ઉપર રોષાદિ કરે છે.
