________________
શ્રીકાન્તના જીવ સંબંધી મતભેદ અને સ્પષ્ટતા અહીં એક વાતનો ખુલાસો કરી દેવો જરૂરી લાગે છે. શ્રીરામચંદ્રજી આદિના પૂર્વભવોના વૃત્તાન્તોની શરૂઆતમાં ધનદત્ત અને વસુદત્ત નામના બે ભાઈઓ, યાજ્ઞવક્ય નામનો તે બન્નેનો મિત્ર, ગુણવતી અને શ્રીકાન્ત શ્રેષ્ઠી એ પાંચનો મુખ્ય સંબંધ છે, એમ આપણે જોયું છે. વસુદત્ત, શ્રીકાન્ત અને ગુણવતી તિર્યંચ યોનિમાં ગયાં, એ વિગેરે પણ આપણે જોયું છે. તે પછી પરમઉપકારી, કલિકાલસર્વજ્ઞ, આચાર્યભગવાન શ્રીમદ્ હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજાએ રચેલા આ ચરિત્રમાં એમ ફરમાવ્યું છે કે,
“માં શ્રાવળાંતનtવોડમૂળુ મૃordeત્ત્વવત્તને ? રાનનુર્વગ્રdżat, મુહેમવતોમવ: ૧ ?”
“શ્રીકાન્તનો જીવ સંસારમાં ભમીને વજકંઠ થયો, જે શંભુરાજા અને હેમવતીનો પુત્ર હતો."
જ્યારે આ વાત શ્રી ‘પઉમચરિય' ગ્રંથમાં એવી રીતે રજૂ કરવામાં આવી છે કે,
"नयरेमिणालकुण्डे, परिवसई नराहिवो विजयसेणो । નામેના યહૂના, તન્ન ગુનિયા મના રસ “पुत्तो य वज्जकंठा, तस्स वि महिला पिया उ हेमवई। तिए सो सिरिकन्तो, जाओ पुत्तो अह सयंभू ॥२॥"
શંભુરાજાનો જીવ જ સંસારમાં કેટલાક કાળ પરિભ્રમણ કર્યા બાદ રાવણ તરીકે ઉત્પન્ન થયો, એ વાતમાં બન્નેય ચરિત્રોનો એકસરખો અભિપ્રાય છે. શ્રીકાન્તનો જીવ શંભુરાજા કે શંભુરાજાનો પુત્ર, એ વિષે અભિપ્રાયભેદ છે. આપણે જે ચરિત્ર વાંચી રહ્યા છીએ, તે ચરિત્ર એમ સૂચવે છે કે, શ્રીકાન્તનો જીવ શંભુરાજાના પુત્ર પણે ઉત્પન્ન થયો અને શ્રી ‘પઉમચરિયું'માં એવો ઉલ્લેખ છે કે, શ્રીકાન્તનો જીવ ખુદ શંભુરાજા તરીકે ઉત્પન્ન થયો. શંભુરાજાનું વેગવતી તરફનું આકર્ષણ અને શ્રીભૂતિનો નિષેધ જોતા, શ્રીકાન્તનો જીવ શંભુરાજાના પુત્ર તરીકે ઉત્પન્ન થયાની વાત કરતાં શંભુરાજા તરીકે ઉત્પન્ન થયાની વાત, સંબંધને બરાબર સૂચવનારી લાગે છે.
મનને વેગવતનું કલંકદાન...૯.
૨૧૭
