________________
માન ઉપજે, મેળવેલી કે મેળવવા ધારેલી સામગ્રીની રક્ષાદિ માટે માયા અને ગમે તેટલું મળે તોય એની ભૂખ તો ભાગે જ નહિ. આ દશાથી સ્વાર્થ સધાય કે હણાય ? દુનિયા જેને સ્વાર્થનિષ્ઠ માને છે, તે તો વસ્તુત: સ્વાર્થઘાતક છે.
સભા : તો પછી સાચા સ્વાર્થનિષ્ઠોને પરમાર્થી તરીકે અને દુનિયાના સ્વાર્થીઓને સ્વાર્થનિષ્ઠ તરીકે કેમ ઓળખાવાય છે ?
પૂજ્યશ્રી : સાચો સ્વાર્થનિષ્ઠ પરમાર્થની ભાવનાથી પરિપૂર્ણ હોય છે, તેમજ પોતાના નિમિત્તે કોઈનું પણ અહિત ન સધાય એની કાળજીવાળો હોય છે. પ્રત્યક્ષ વસ્તુ આ હોય, એટલે એવા આત્માઓ પરમાર્થી તરીકે ઓળખાય, એ પણ બરાબર અને સ્વાભાવિક છે. ઉપરાંત એવા આત્માઓને પરોપકારી આદી તરીકે ઓળખવાથી દુનિયાના જીવોનું પારકાના ઉપકાર તરફ લક્ષ દોરાય છે. આવી જ રીતે દુનિયાના જીવો પરમાર્થથી સ્વાર્થનિષ્ઠ નથી, બાકી પોતે માની લીધેલા અર્થમાં તો નિષ્ઠ જ છે ને ? દુનિયાના જીવો અજ્ઞાનવશ અનર્થને અર્થ માને છે તે વાત જુદી છે. પણ એ વાતને બાજુએ રાખીએ તો સૌ પોતે માનેલા અર્થની સાધનામાં તો નિષ્ડ જ છે ને ? આવી રીતે વિચાર કરો તો તરત સમજાઈ જાય કે, સાચો સ્વાર્થનિષ્ઠ પરોપકારી આદિ તરીકે કેમ ઓળખાય છે ? અને વાસ્તવિક રીતે સ્વાર્થનિષ્ઠ તો નહિ પણ સ્વાર્થઘાતક આત્માઓ સ્વાર્થનિષ્ઠ આદિ તરીકે કેમ ઓળખાય છે !
મોક્ષની તીવ્ર અભિલાષા પ્રગટયા વિના સાચા રૂપની
સ્વાર્થનિષ્ઠા આવે નહિ
સાચા રૂપમાં સ્વાર્થનિષ્ઠ બનવાને ઇચ્છતા આત્માઓને દુન્યવી સુખની પ્રીતિને ટાળવી જોઈએ અને ભવની ભીતિને પેદા કરવી જોઈએ. સાચા રૂપમાં સ્વાર્થનિષ્ઠ તેઓ જ બની શકે છે, કે જેઓનાં અંતરમાં મોક્ષની તીવ્ર અભિલાષા પ્રગટે છે. મોક્ષ એટલે શું ? આત્માના અનંત જ્ઞાનાદિમય સ્વાભાવિક સ્વરૂપને પ્રગટ કરવું.
શ્રી રામચન્દ્રજીનો રોષ અને શ્રી લક્ષ્મણજીની હર્દશક્ષા.....૭
૧૫
