________________
૧૩૨
*6 200]pp? ?'
સભા : જમાનાને અનુસરો એમ કહેવામાં એમને વાંધો નડતો હશે ?
પૂજયશ્રી : જમાનાને અનુસરવાનું કહે, તો તો ઝટ પૂછાય કે, ‘તમે તે ધર્મના આચાર્ય છો કે જમાનાના? અનુસરવાનું હોય જમાનાને કે ધર્મને ?' લોક અનાદિકાળથી જમાનાને તો અનુસરતો જ આવ્યો છે. જમાનાને અનુસરનારાઓ સંસારના મુસાફરો બન્યા છે, બને છે અને બનવાના; કારણકે, જમાનાની ગતિ હંમેશને માટે અર્થ અને કામ તરફ જ હોય છે. જમાનાની ગતિ ધર્મ તરફ હોતી નથી.
એ જ કારણે, સાચા ઉપકારીઓ, મોક્ષની ઉપાદેયતા સમજાવી મોક્ષસાધક ધર્મની આરાધના કરવાની ઘોષણા કરતા આવ્યા છે. ભગવાન શ્રી જિજ્ઞેશ્વરદેવોએ પણ જમાનાને અનુસરવાનું નહિ કહેતાં, મોક્ષના હેતુભૂત ધર્મની ઉપાસના કરવાનું ફરમાવ્યું છે, કારણકે, જગતમાં એ જ એક કલ્યાણકારી વસ્તુની ખામી હતી. કોઈપણ જમાનામાં કલ્યાણ સાધવું હોય, તો એ માટે મોક્ષના હેતુભૂત સધર્મની જ આરાધના કરવી પડે છે; કારણકે, વાસ્તવિક કલ્યાણની સાચી સાધના કરવાનો એથી અન્ય એવો કોઈ ઉપાય હતો પણ નહિ, છે પણ નહિ, અને હશે પણ નહિ.
જમાનાને ઓળખવાની જરૂર હોય તોય તે એટલા જ માટે છે કે, મોક્ષના હેતુભૂત સદ્ધર્મની આરાધના અને પ્રચારણાનો માર્ગ કેમ નિર્વિઘ્ન અને સરળ બને? આ કારણે, આપણે જમાનાને ઓળખીએ છીએ તેમ છતાં પણ, લોકહેરીમાં પડેલા ધર્માચાર્યાદિ ‘જમાનાને અનુસરો' એમ ખુલ્લી રીતે બોલી શકાય તેમ નહિ હોવાથી ‘જમાનાને ઓળખો’ ‘જમાનાને ઓળખો' એવી બૂમો માર્યા કરે છે. તેઓ લોકવાદમાં પડીને ધર્મવાદથી ભ્રષ્ટ બનેલા છે. પણ પોતાની જાતને તેઓ ધર્મવાદથી ભ્રષ્ટ બનેલ તરીકે ઓળખાવવાને રાજી નથી.
