________________
૯૬
રામ નિર્વાણ ભાગ છે..
માતાની હિતશીખ અને પુત્રોનો ઉત્તર
પણ શ્રીમતી સીતાજી આવી વાતને શી રીતે સહન કરી લે? શ્રીમતી સીતાજીમાં પુત્રો પ્રત્યે મમત્વ છે અને રામ-લક્ષ્મણનું પરાક્રમ કેવું છે ? તે પણ શ્રીમતી સીતાજી જાણે છે. આથી યુદ્ધની વાત સાંભળતાની સાથે જ શ્રીમતી સીતાજી રડી પડે છે અને ગદ્ગદ્ સ્વરે બોલે છે કે, ‘વત્સો ! આવા આચરણ દ્વારા તમે કેવા અનર્થની ઇચ્છા કરી રહ્યા છો ? તમારા પિતા અને કાકા જેવાતેવા વીર નથી. તેઓ તો દેવતાઓને પણ દુર્જય છે. ત્રણ લોકમાં કંટકસમાન રાક્ષસપતિ રાવણ જેવાને પણ તેઓએ રણમાં રગદોળી નાખ્યો છે. આથી તેમની સાથે યુદ્ધ કરવાની વાતને ત્યજી દો ! તમને જો તમારા પિતાને જ જોવાની ઉત્કંઠા હોય તો ભલે જાવ, પણ તે વિનીત બનીને જાવ ! વળી પૂજ્ય પુરૂષોનો વિનય કરવો એ જ યોગ્ય છે.
શ્રીમતી સીતાજીની આ વાતની સામે લવણ-અંકુશ સાફ સાફ શબ્દોમાં બોલે છે કે, ‘પિતાજી પૂજ્ય છે અને તેમનો અમારે વિનય કરવો જોઈએ એ તારી વાત સાચી છે, પણ તમારો ત્યાગ કરવા દ્વારા શત્રુસ્થાનને પામેલા એવા પણ પિતાનો વિનય થાય શી રીતે ? ‘અમો બન્ને તમારા પુત્રો છીએ અને એથી અહીં આવ્યા છીએ' એવું અમારાથી જાતે જઈને બોલાય શી રીતે ? એવું માયકાંગલાપણું અમે બતાવીએ, એ તો તેમને પણ શરમાવનારું થાય. અમે કરેલું યુદ્ધનું આહ્વાન, પરાક્રમી એવા અમારા તે પિતાને પણ આનંદજનક જ થઈ પડશે; કારણકે એમ કરવું એ જ માતા અને પિતા બન્નેના કુળને માટે યશસ્કારી છે !
યુદ્ધ માટે લવ-અંકુશનું પ્રયાણ
આ પ્રમાણે કહીને અને શ્રીમતી સીતાજીને રડતાં મૂકીને, લવણ અને અંકુશ મોટી સેના સાથે મહાઉત્સાહપૂર્વક અયોધ્યા તરફ ચાલી નીક્ળ્યા. કુઠાર અને કોદાળી લઈને દસ હજાર માણસો તેમની આગળ
