________________
(૨)
પરમ વિણ
“વ્યજ્ઞાયિ વંશ પુષ્મા વંs, વિમેનમુના મયા ?”
તમારા આ પરાક્રમથી મેં તમારો વંશ જાણી લીધો. અર્થાત્ તમારું પરાક્રમ સૂચવે છે કે તમે કોઈ ઉત્તમ વંશના જ છો ! આ ઉપરાંત, તે પૃથુરાજા એમ પણ કહે છે કે, 'અંકુશને માટે રાજા વજવંધે મારી કન્યાની જે માગણી કરી હતી, તે ખરેખર મારા હિતને માટે જ હતી; કારણકે, આવો વર મારી કન્યા માટે ક્યાંથી મળે ? આવી રીતે માનપૂર્વક બોલીને પૃથુરાજાએ, તે જ વખતે પોતાની પૂર્વે યાચવામાં આવેલી કન્યા કનકમાલા અંકુશને આપી. આ પછીથી, પોતાની પુત્રીના વર તરીકે અંકુશની સ્પૃહા કરતા એવા તે પૃથુરાજાએ, સર્વ રાજાઓની સમક્ષ વજબંઘ રાજાની સાથે સંધી કરી. સંધી થયા પછીથી પણ, વજજંઘ રાજાએ ત્યાં પડાવ નાખીને કેટલાક દિવસોની સ્થિરતા કરી. વજબંઘ રાજા ત્યાં રોકાયા, એટલે પૃથુરાજા વગેરે પણ ત્યાં જ રોકાયાં.
શ્રી નારદજી અને લવ-કુશ એટલામાં કોઈ એક દિવસ નારદ મુનિ ત્યાં આવી પહોંચ્યા. વજજંઘ રાજાએ તેમનો સારી રીતે સત્કાર કર્યો. તે પછી જે સમયે પૃથુ આદિ સર્વ રાજાઓ બેઠા હતા, તે સમયે વજજંઘ રાજાએ શ્રી નારદજીને કહયું કે, “હે મુને ! આ પૃથુરાજા પોતાની કન્યા અંકુશને આપવાના છે, તો લવણ અને અંકુશનો જે કોઈ વંશ હોય, તે તમે અમારા સંબધી એવા પથરાજાને કહો, કે જેથી પોતાના જમાઈના વંશને જાણવાથી એમને સંતોષ થાય.' નારદજી સ્મિત કરીને કહે છે કે, આ બે વીરોના વંશને કોણ જાણતું નથી ? ભગવાન શ્રી ઋષભદેવસ્વામીજી જે વંશના આદિ કંદ સમાન છે અને જે વંશમાં શ્રી ભરત ચક્રવર્તી આદિ સુવિખ્યાત પુરુષો થઈ ગયા છે, તે વંશમાં ઉત્પન્ન થયેલા આ બેયના વંશ માટે પૂછવાપણું જ શું હોય ? આ બેના પિતા અને વડીલ શ્રી રામ-લક્ષ્મણ તો પ્રત્યક્ષ છે. તેમને કોણ નથી જાણતું?' આ રીતે
