________________
વાસુદેવ જ્યારે મારે ત્યારે એ કાયદો જ કે, એમનું શબ લઈને બળદેવ છ મહિના સુધી ફરે. ગાઢ સ્નેહના યોગે મોહની મૂર્છા આવી જવાથી, ભાઈ મરી ગયો છે – એમ છ મહિના સુધી તો બળદેવ માને જ નહિ, પણ છ મહિને કોઈ સમજાવનાર મળી જતાં, ભાઈના શબનો અગ્નિસંસ્કાર કરીને સંયમ ગ્રહણ કરે. વાસુદેવનો વિરહ થયા પછીથી એક દિવસ પણ બળદેવ ગાદી ન ભોગવે. પહેલાંય વાસુદેવ જ ગાદીપતિ બને. બળદેવ અને વાસુદેવમાં ગાદી વાસુદેવની જ ગણાય અને પ્રતિવાસુદેવને મારે પણ વાસુદેવ જ. વયના હિસાબે બળદેવ મોટા હોય, પણ વાસુદેવ ત્રણ ખંડની માલિકી ભોગવવાનું કર્મ એવું તો નિકાચિત લઈને આવ્યા હોય છે કે, કોઈ પણ સંયોગોમાં વાસુદેવ ત્રણ ખંડના અધિપતિ બન્યા વિના મારે જ નહિ અને મરે ત્યારે પણ ત્રણ ખંડનું આધિપત્ય ભોગવતા જ મરે. નાનાભાઈને ગાદીપતિ બનાવતાં બળદેવને આંચકો ન આવે એ ખુશી જ થાય. નાનોભાઈ ગાદીપતિ કે બને તે છતાં પણ બંને વચ્ચે સ્નેહ સુમાર વિનાનો હોય વાસુદેવ મોટાભાઈનો વિનય ન જાળવે એમ નહિ. આગળ એ વાત આવવાની છે કે, શ્રી રામચન્દ્રજીના મરણના ખોટા પણ સમાચારો સાંભળતાની સાથે જ શ્રી લક્ષ્મણજી અવસાન પામ્યા. વાસુદેવ અને બળદેવ વચ્ચે એ રીતે એવો ગાઢ સ્નેહ સંબંધ હોય છે.
ચક્રવર્તીઓ નરકે, સ્વર્ગે અગર મોક્ષે જાય ત્રેસઠ શલાકાપુરૂષોમાં ચોવીસેય શ્રી જિનેશ્વરદેવો નિયમા મુક્તિએ જાય, વાસુદેવો તથા પ્રતિવાસુદેવો નિયાણું કરીને જ આવે અને એથી મરીને નરકે જ જાય, જ્યારે બળદેવો કાં તો દેવલોકે જાય અને કાં તો મુક્તિએ જાય. પ્રતિવાસુદેવો સંયમ અંગીકાર કરી શકે જ નહિ, એ નિયમ; અને બળદેવો સંયમ અંગીકાર કર્યા વિના મારે જ નહિ એય નિયમ. ચક્વર્તીઓમાં તો કોઈ મુક્તિએય જાય, કોઈ દેવલોકેય જાય અને કોઈ નરકે પણ જાય. ચક્રવર્તીઓના જે આત્માઓ સંયમની આરાધનામાં નિયાણું ર્યા વિના આવ્યા હોય, તે આત્માઓ અમુક કાળ ચક્રવર્તીપણું ભોગવ્યા બાદ તેનો ત્યાગ કરીને સંયમ સ્વીકારે છે અને સંયમની અનુપમ કોટિની આરાધનામાં સ્થિર
....આપણું સુખ આપણે જ મેળવવાનું છે... ૧
இது இதில் இல்லை இல்லை இல்லை