________________
આ અસાર સંસારમાં ભાવ શત્રુઓથી પરાજય પામી હેરાન થતા પ્રાણીઓને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવાની અભિલાષા હોય તો એમણે એક ફક્ત ધર્મનું શરણ લેવું. એ ધર્મનું મૂળ સમ્યકત્વ છે. સમ્યકત્વ એટલે સુદેવ, સુગુરુ અને સત્ય ધર્મને વિષે રૂચિ. બુદ્ધિમાન મનુષ્યોએ દેવ તથા ગુરુને ઓળખવા જોઈએ અને તત્વને જાણવા જોઈએ.
જેમકે રાગ, અરતિ, રતિ, દ્વેષ, પ્રમાદ, ભય, જન્મ, ચિંતા, હાસ્ય, જુગુપ્સા, શોક, મિથ્યાત્વ, અજ્ઞાન, દર્પ, વિષાદ, અવિરતિ, નિદ્રા અને અંતરાય-એ અઢાર દોષો જેનામાં ન હોય એજ દેવ સમજવા. વળી નિરંતર બ્રહ્મચર્ય પાળનાર, કરૂણામય જીવન નિર્ગમન કરનાર, શત્રુ અને મિત્રમાં સમભાવવાળા તૃણ અને સ્ત્રી જનને એક ગણનારા તથા સુવર્ણ અને કાષ્ઠને સમદષ્ટિએ જોનારા હોય એ ગુરુ સમજવા. વળી તત્ત્વો જાણવા જોઈએ. એ તત્ત્વો નવ છે; જીવ, અજીવ, પુણ્ય, પાપ, આસવ, સંવર, નિર્જરા, બંધ અને મોક્ષ. ધર્મને વિષે શંકા નો ત્યાગ, આકાંક્ષાનો ત્યાગ, અનિશ્ચયનો ત્યાગ અને મૂઢદષ્ટિનો ત્યાગ એમ આ ચાર ત્યાગ, તથા વૃદ્ધિકરણ, સ્થિરતા, સાધર્મિક વાત્સલ્ય અને પ્રભાવના એમ થઈને કુલ આઠ, દર્શન એટલે ધર્મના આચારો છે. એ આઠેનું સમ્યકત્વની નિર્મળતાને અર્થે પરિપાલન કરવું. આઠમાં વળી તમારેરાજાઓને વાત્સલ્ય અને પ્રભાવનાને વિષે વિશેષ ધ્યાન આપવું કારણ કે તમો-રાજાઓ સમર્થ કહેવાઓ. એટલે તમે એ વિશેષ પ્રકારે કરી શકો. વળી પ્રભાવક પુરુષોમાં પણ રાજાઓને ગણાવ્યા છે. “વાત્સલ્ય' ના બે પ્રકાર છે; દ્રવ્ય વાત્સલ્ય અને ભાવનાત્સલ્ય, સાધર્મિક બંધુઓને અન્ન, પાન, દ્રવ્ય, વસ્ત્રો અને પુષ્પ આદિ આપવા એ દ્રવ્યવાત્સલ્ય. જે સર્વનો જિનભગવાન” એ એક જ દેવ હોય અને “ક્રિયાને વિષે તત્પર' એવા એક જ ગુરુ હોય-એઓ જ સાધર્મિક કહેવાય; અન્ય નહીં. નમસ્કાર માત્ર જ જાણતો હોય એવા સાધર્મિકને પણ પરમ પ્રેમપૂર્વક બંધુ તુલ્ય. ગણવો, બંધુથી પણ અધિક ગણવો.
સાધર્મિકની સાથે વળી કદિ પણ વિવાદ, કલહ, યુદ્ધ કે વેર ના કરવું. જે નિર્દય થઈ ક્રોધમાં આવી જઈ સાધર્મિક પર પ્રહાર કરે છે એ
અભયકુમાર મંત્રીશ્વરનું જીવનચરિત્ર (ભાગ-૩)
