________________
માણસો શ્વેત દેવાલય તરફ આવવા લાગ્યા; બજાર ખુલે ત્યારે સંખ્યાબદ્ધ માણસો જેમ ક્રય વિક્રય કરવા આવે છે એમ, આવનારાઓ એ દેવાલયને એક દ્વારેથી પ્રવેશ કરતા હતા અને બીજે દ્વારે નીકળતા હતા; જેવી રીતે ચક્રવર્તી રાજાનું સકળસૈન્ય સર્વથા રૂધ્યગિરિની વિશાળ ગુહામાં પ્રવેશ કરીને સામે દ્વારે નીકળે છે એમ. બહાર નીકળતા પ્રત્યેકને રાજાના સેવકો પુછવા લાગ્યા-કહે ભાઈ ! તું ધર્મિષ્ઠ કેવી રીતે; કહે ભાઈ ! તું ધર્મિષ્ઠ કેવી રીતે ? એટલે એકે કહ્યું “હું કૃષિકાર છું. અપંગ વગેરેને સારી રીતે અનાજ આપું છું. વળી આ પક્ષિગણ પણ મારા ધાર્યા ઉપર જ નિર્વાહ કરે છે. શું દાનના દેનાર રાજાને કે શું પ્રજાને, શું ગૃહસ્થને કે શું સાધુને, અથવા એ સિવાય અન્ય જનોને પણ ત્યાં સુધી જ સર્વ સારાં વાનાં છે કે જ્યાં સુધી મારા કોઠારમાં પુષ્કળ ધાન્ય હોય છે. આવું જે ધાન્ય-એને ઉત્પન્ન કરનારો હું ધર્મિષ્ઠ કેમ નહીં ?”
વળી અન્ય એક જનને પૂછતાં એણે ઉત્તર આપ્યો “હું બ્રાહ્મણ છું. નિત્ય હું મારા ષટ્કર્મનું અનુપાલન કરું છું. હું નિત્ય અજાદિકનો વધ કરીને, અન્ય જનોને દુષ્કર એવા યજ્ઞ-હવન કર્યા કરું છું. અને એ અજાદિ પશુઓ પણ હવનમાં હોમાવાથી સ્વર્ગે જાય છે અને વિવિધ દેવાંગનાઓની પદવી પ્રાપ્ત કરે છે. નિશદિન શુદ્ધ અગ્નિ હોમને લીધે સકળ દેવગણને હું રંજિત કરું છું; અને એ દેવો પણ તુષ્ટમાન થઈને પૃથ્વીને વર્ષાદથી તૃપ્ત કરે છે એટલે એમાં ધાન્યની નિષ્પત્તિ થાય છે અને લોકો સુખે જીવન ગાળે છે. વળી લોકો વિવાહાદિક પણ મારાં જોઈ આપેલાં મુહર્ત પ્રમાણે કરે છે; અને પાણિગ્રહણ પણ હું કરાયું છે-એટલે જ એઓ સંસારસુખનો ઉપભોગ કરીને સ્વર્ગનો હેતુ-એવી પુત્રરૂપ સંતતિ પ્રાપ્ત કરે છે. વેદના પાઠથી પવિત્રિત બ્રહ્માના મુખ થકી નીકળેલા બ્રાહ્મણોને કોઈ પણ પ્રકારનું દુઃખ હોતું નથી, માટે એઓ નિરંતર પાપથી અલિપ્તા રહે છે; પંકયુક્ત જળથી જેમ પદ્મ-કમળ અલિપ્ત રહે છે તેમ.”
વળી અભયકુમારના સેવકોના પ્રશ્નના ઉત્તરમાં એક ત્રીજા જણે કહ્યું, “હું ક્ષત્રિય છું. મારા નિયમના અનુપાલનને લીધે હું શાસ્ત્રજ્ઞા બ્રાહ્મણથી પણ ચઢી જાઉં છું. હું શત્રુને કદિ પીઠ દેખાડતો નથી, અને
અભયકુમાર મંત્રીશ્વરનું જીવનચરિત્ર (ભાગ-૩)