________________
६७३
पञ्चमः प्रस्तावः
इय अणवरयं तिय-चच्चरेसु लोयस्स रोयमाणस्स। परिमुक्कावरकज्जस्स जंति दुक्खेण दिवसाइं ।।७।। एवं च जुगंतसमएव्व रोगेहि य, छिद्दपवेसेहि य, पियजणविरहदुक्खेहि य, हिययसंघट्टेहि य मरमाणंमि अणेगलोगे सुन्नीभवंतेसु पवरमंदिरेसु, वुच्छिज्जमाणेसु य अइगरुयकुलेसु, मडयकोडिसंकुलासु गामरत्थासु भयभीओ अवसेसो जणो जीवियरक्खण-निमित्तं लिहावेइ रक्खावलयं, पाणिपल्लवेसु बंधेइ दिव्वोसहीओ, कुणइ महागहपूयं, समायरइ पियरपिंडप्पयाणं, परावत्तेइ विविहमंते, समीवठियं, धरइ दिव्यमणिगणं, पयट्टावेइ होमविहिं, आपुच्छइ जाणयजोइसिए, समारंभइ गिहदेवयाणं ण्हवणबलिपूयामहूसवं । अन्नपि जं कोइ समाइसइ तं सव्वं तहट्ठियं निव्वत्तेइ। तहवि ओइण्णमहाजरोव्व, पढमछुहाभिभूयपंचाणणोव्व, निकाइयकम्मनिवहोव्व न मणागंपि सो सूलपाणिवंतरो उवसमं गच्छइत्ति । अह गामजणो
इति अनवरतं त्रिक-चत्वरेषु लोकस्य रुदतः। परिमुक्ताऽपरकार्यस्य यान्ति दुःखेन दिवसानि ।।७।। एवं च युगान्तसमये इव रोगैः च, छिद्रप्रवेशैः च, प्रियजनविरहदुःखैः च, हृदयसंघट्टैः च म्रियमाणे अनेकलोके, शून्यीभवत्सु प्रवरमन्दिरेषु, व्युच्छिद्यमानेषु च अतिगुरुकुलेषु, मृतककोटिसकुलासु ग्रामरथ्यासु भयभीतः अवशेषजनः जीवितरक्षणनिमित्तं लेखयति रक्षावलयम्, पाणिपल्लवेषु बध्नाति दिव्यौषधयः, करोति महाग्रहपूजाम्, समाचरति पितृपिण्डप्रदानम्, परावर्तयति विविधमन्त्रान्, समीपस्थितं धारयति दिव्यमणिगणम्, प्रवर्तयति होमविधिम्, आपृच्छति ज्ञातज्योतिष्कान्, समारभते गृहदेवतानां स्नपनबलिपूजामहोत्सवम् । अन्यदपि यद् कोऽपि समाऽऽदिशति तत्सर्वं तथास्थितं निर्वर्तयति । तथापि अवतीर्णमहाज्वरः इव, प्रथमक्षुधभिभूतपञ्चाननः इव, निकाचितकर्मनिवहः इव न मनागपि सः शूलपाणिव्यन्तरः उपशमं
એ રીતે નિરંતર ત્રિક, ચત્રોમાં રુદન કરતા અને અન્ય કાર્યને તજી લોકો દુઃખથી દિવસો ગાળવા લાગ્યા. (૭)
એમ પ્રલય-કાળની જેમ રોગો, દોષો, પ્રિયવિરહનાં દુઃખો કે હૃદય-સંઘટ્ટવડે અનેક લોકો મરણ પામતાં, પ્રવર ભવનો શૂન્ય થઇ જતાં, અતિમોટાં કુળો વિચ્છેદ પામતાં અને ગામની શેરીઓ ઘણાં મડદાંથી સંકીર્ણ થતાં શેષ લોકો ભયભીત બની પોતાના જીવિતની રક્ષા નિમિત્તે રક્ષા-વલય આળેખાવતા, દિવ્ય ઔષધીઓ હાથમાં બાંધતા, મહાગ્રહોની પૂજા કરતા, પિતૃઓને પિંડ-દાન આચરતા વિવિધ મંત્રો જપાવતા, પાસે રહેલ દિવ્ય મણિઓ બાંધતા, હોમ વિધિ કરાવતા, પ્રવીણ જ્યોતિષીઓને પૂછતા, ગૃહદેવતાઓના હવણ બલિ-પૂજા પ્રમુખના મહોત્સવો શરૂ કરાવતા, તેમજ અન્ય પણ જે કાંઇ અનુષ્ઠાન કોઇ બતાવતા, તે સર્વે તે રીતે તેઓ આચરવા લાગ્યા, તો પણ આવેલા મહાવર, પ્રથમ સુધાથી આકુળ થયેલ પંચાનન-સિંહ કે નિકાચિત કર્મસંચયની જેમ તે શૂલપાણિ યંતર લેશ પણ શાંત ન થયો. એટલે મરકી શાંત ન થતી જોઇ, ગામના લોકો ધન, કનકાદિકથી સમૃદ્ધ