________________
પ્રકીર્ણ સાહિત્ય
ઉપર જે ગ્રંથોનો પરિચય આપ્યો છે, તે બધા ઘણા ભાગે ચરિત્રાત્મક કે ઐતિહાસિક પ્રબંધાત્મક છે. એ સિવાય બીજા પણ એવા કેટલાક ગ્રંથો છે જેમાં આ વિષયને લગતી કેટલીક નોંધો મળી આવે છે.
રત્નમંદિર કૃત ઉપદેશતરંગિણી નામનો એક ગ્રંથ છે જેની રચના ૧૬મા સૈકાના પ્રારંભમાં થયેલી છે. એ ગ્રંથમાંથી ગુજરાતના ઇતિહાસને લગતી ઘણી બધી નોંધો મળી આવે છે.
એ જ સમયનો, ઉપદેશસપ્તતિ નામનો એક ગ્રંથ છે જેમાં ભીમદેવ ૧લાના સાંધિવિગ્રહિક ડામર નાગરની કથા તથા તેવી બીજી કેટલીક ઐતિહાસિક કથાઓ આપેલી છે.
આચારોપદેશ અને શ્રાદ્ધવિધિ નામના ગ્રંથોમાં પણ કુમારપાલ વસ્તુપાલ તેજપાલ વગેરેના સંબંધની કાંઈક કાંઈક ટૂંકી નોંધો આપેલી છે.
સત્તરમા સૈકામાં થયેલા ધર્મસાગરોપાધ્યાયના પ્રવચનપરીક્ષા નામના ગ્રંથમાં અણહિલપુરના ચાલુક્યોની સાલવારી આપેલી છે; તેમ જ તેમની બનાવેલી તપાગચ્છ પટ્ટાવલીમાં પણ કેટલીક જૈન વ્યક્તિઓની નોંધો આવેલી છે.
ધર્મારણ્ય નામના મોઢ જાતિના પુરાણગ્રંથમાં ચાવડાઓની વંશાવલી આપેલી છે અને મોઢેરાને લગતી કેટલીક હકીકત છે. આ ગ્રંથ ૧૬મા સૈકામાં રચાયો હશે.
