________________
પર્યાયાધિક નયના છ ભેદ
૫૫
(૨) સાદિ નિત્ય પર્યાયાર્થિક નય—જેમકે— સિદ્ઘપર્યાયો નિત્યઃ । સિદ્ધ પર્યાયની આદિ થઇ, કેમકે સ કર્મ ક્ષય થયા પછી સિદ્ધ પર્યાયની ઉત્પત્તિ થાય માટે સાઢિ, પણ પર્યાયના નાશ કદી નહિ થતા હૈાવાથી નિત્ય.
(૩) સત્તાને ગૌણ કરી ઉત્પાદ-વ્યય ગ્રાહક અનિત્ય શુદ્ધ ૫૦ નય—સત્તાને ગૌણ કરી ઉત્પાદ-વ્યયને મુખ્ય ગ્રહણ કરનારા જે સ્વભાવ, તે અનિત્ય શુદ્ધ ૫૦ ન॰. જેમકે—સમય સમય પ્રતિ પાયા વિનાશિનઃ | પયા છે તે સમયે સમયે વસે છે. (આમાં વિનાશ એ શબ્દથી તેને પ્રતિપક્ષી ઉત્પાદ પણ આવી ગયા, કેમકે ઉત્પત્તિ અને નાશ એ એને અવિનાભાવી સંબંધ છે,-પણુ ધ્રુવતા (સત્તા) ને ગૌણ કરેલ હાવાથી તે આમાં ન દેખાઇ. માટે આ નય સત્તાગાણુત્યુંન ઇ.)
(૪) સત્તા સાપેક્ષ નિત્ય અશુદ્ધ પર્યાયાધિક નય— જેમકે--કસ્મિન સમયે પ્રાથયપ્રૌધ્યાત્મદઃ પાંચઃ । એક સમયમાં પર્યાય ઉત્પાદ, વ્યય અને ધ્રૌવ્ય એ ત્રણે ચુત છે. (ખરી રીતે આમ ન કહેવું જોઇએ, કેમકે પર્યાયનું શુદ્ધ રૂપ તા ત્યારે કહેવાય, કે સત્તા ન દેખાય, પણ અહિં તા મૂળ સત્તા પણ દેખાઇ, માટે નિત્ય છતાં અશુદ્ધ ૫૦ ન કહ્યો. )
(૫) કર્માંપાધિ નિરપેક્ષ નિત્ય શુદ્ધ ૫૦ નય—જેમકે~~ સંસારી નીયઃ નિવ્રુત્તટર્ શુદ્ધાત્મા। સંસારી જીવ છે, તે સિદ્ધ સમાન શુદ્ધ આત્મા છે. (સ'સારી જીવને કર્મપાધિ
