________________
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૪ -
सूत्र
ઉત્પન્ન થાય ત્યારે દેવીઓનો સંકલ્પ કરે છે. સંકલ્પમાત્રથી જ તે દેવો અત્યંત આનંદ પામે છે અને વિષયસુખની અપેક્ષાથી રહિત બને છે. આનાથી(આ વિષયસુખોથી) પછી પછીના દેવોને અનુપમ ગુણવાળો અધિક આનંદવિશેષ થાય છે, કેમ કે વિષયસુખની ઇચ્છાવાળા તે દેવો અલ્પસંક્લેશવાળા છે.
પછી પછીના દેવો સ્થિતિ અને પ્રભાવાદિથી અધિક છે એ પ્રમાણે (म.४ सू.२१ भi) वाशे. (४-८)
टीका-प्रायो निगदसिद्धम्, मैथुनसुखप्रेप्सून् मैथुनसुखप्राप्तीच्छाभिमुखीकृतान् उत्पन्नास्थान् प्रादुर्भूतदशान् विदित्वा तत्प्रभावत एवावबुध्य देव्य उपतिष्ठन्ते अपरिगृहीताः सौधर्मेशानदेव्यो गणिकाकल्पाः, ताः स्पृष्ट्वैव च ते देवाः प्रीतिमुपलभन्ते, अल्पसङ्क्लेशत्वात्, विनिवृत्तास्थाश्च विनिवृत्तादराश्च भवन्ति, अत एव हेतोरिति, एवं सर्वत्र भावनीयं । नवरं एता देव्यः अनेन क्रमेणैषां भवन्ति, "सोहम्मि विमाणाणं छच्चेव हवंति सयसहस्साई । चत्तारि अ ईसाणे अपरिग्गहिआण देवीणं ॥१॥ सपरिग्गहेयराणं सोहम्मीसाण पलिअ साहीअं । उक्कोस्स सत्त पण्णा णव पणपण्णा य देवीणं ॥२॥ पलिओवमाइ समयाहिआ ठिई जासिं जाव दस पलिआ। सोहम्मगदेवीणं ताओ उ सणंकुमाराणं ॥३॥ एएण कमेण भवे समयाहियदसगपलिअवुड्डीए । बंभमहासुक्काण य आरणदेवाण पण्णासा ॥४॥ साहिअपलिआ समयाहिआ ठिई जासिं जाव पण्णरस । ईसाणगदेवीओ ताओ माहिंददेवाणं ॥५॥ एएण कमेण भवे समयाहिअपलिअदसगवुड्डीए। लंतसहस्सारपाणयअच्चुअदेवाण पणपण्णा ॥६॥ इति, एताः प्रतीतार्था एवेति ॥४-९॥
ટીકાર્થ– આ સૂત્ર પ્રાયઃ બોલતાં જ સમજાઈ જાય તેવું છે. દેવોને મૈથુનસુખ મેળવવાની ઇચ્છાની સન્મુખ કરાયેલા અને પ્રગટેલી કામની ૧. અહીં તાત્પર્ય આ છે– સ્પર્શથી થતા આનંદથી રૂપદર્શનમાં વધારે આનંદ થાય છે, તેનાથી શબ્દ
શ્રવણમાં વધારે આનંદ થાય છે અને તેનાથી માનસિક સંકલ્પમાં વધારે આનંદ થાય છે.
