________________
સૂત્ર-૮
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૪
૧૩
ભાષ્યાર્થ— પૂર્વના બે નિકાયોમાં પીત સુધીની ચાર લેશ્યા હોય છે.
(૪-૭)
टीका - प्रक्रमात् सम्बद्धार्थमेव, प्रतीतसमुदायार्थं च ॥ 'पूर्वयोरित्यादि भाष्यम्, पूर्वयोर्निकाययोः - भवनपतिव्यन्तरयोः देवानाम्, उपलक्षणत्वाद्देवीनां च किमित्याह-पीता अन्ते यासां लेश्यानां ताः पीतान्ताः - कृष्णनीलकापोततैजसश्चतस्रो लेश्या भवन्ति, लाघवार्थमेतदुत्तरत्रैतयोर्लेश्याનમિયાનાવિત્તિ ।।૪-ગા
ટીકાર્થ–પ્રસંગથી આ સૂત્રના અર્થનો સંબંધ થઇ જ ગયો છે. સમુદિત અર્થ જણાઇ જ ગયેલો છે. પૂર્વયોઃ ઇત્યાદિ ભાષ્ય છે. ભવનપતિ-વ્યંતર એ બે નિકાયના દેવોને અને દેવીઓને કૃષ્ણ, નીલ, કાપોત, તૈજસ એ ચાર લેશ્યા હોય. હવે પછી આ બે નિકાયની લેશ્યા ન કહેવાના હોવાથી લાઘવ માટે અહીં આ કથન છે. (૪-૭)
टीकावतरणिका - एते च सर्वे त्रिविधा देवा भवन्ति - सदेवीका: सप्रवीचाराः १ अदेवीकाः सप्रवीचाराः २ अदेवीकाः अप्रवीचारा ३ इति, तत्राद्यानधिकृत्याह
ટીકાવતરણિકાર્થ– આ બધા દેવો ત્રણ પ્રકારના છે. તે આ પ્રમાણે(૧) દેવી સહિત અને પ્રવિચારથી સહિત. (૨) દેવી રહિત પ્રવિચારથી સહિત. (૩) દેવીથી રહિત અને પ્રવિચારથી રહિત. તેમાં પહેલા પ્રકારના દેવોને આશ્રયીને કહે છે—–
દેવોમાં મૈથુનસેવનની વિચારણા— कायप्रवीचारा आ ऐशानाद् ॥४-८॥
સૂત્રાર્થ– ઇશાન સુધીના દેવો કાયાથી પ્રવિચાર(=મૈથુન સેવન) કરે છે. (૪-૮)
भाष्यं - भवनवास्यादयो देवा आ ऐशानात्कायप्रवीचारा भवन्ति । कायेन प्रवीचार एषामिति कायप्रवीचाराः । प्रवीचारो नाम मैथुनविषयोपसेवनम् । ते हि संक्लिष्टकर्माणो मनुष्यवन्मैथुनसुखमनुप्रलीयमा
