________________
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૪
સૂત્ર-૩૮
ભાષ્યાર્થ– આ (સૂત્રોક્ત) વિશેષાદિથી અધિક સાત સાગરોપમ માહેન્દ્ર આદિ દેવોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ થાય છે. સપ્ત એ પ્રમાણે ઉપરના સૂત્રથી ચાલ્યું આવે છે. તેથી આ પ્રમાણે- માહેન્દ્રમાં વિશેષાધિક સાત સાગરોપમ. બ્રહ્મલોકમાં ૩થી અધિક ૭, અર્થાત્ ૧૦. લાંતકમાં ૭થી અધિક ૭, અર્થાત્ ૧૪. મહાશુક્રમાં ૧૦થી અધિક ૭, અર્થાત્ ૧૭. સહસ્રારમાં ૧૧થી અધિક ૭, અર્થાત્ ૧૮. આનત-પ્રાણતમાં ૧૩થી અધિક ૭, અર્થાત્ ૨૦. આરણ-અચ્યુતમાં ૧૫થી અધિક ૭, અર્થાત્ ૨૨ સાગરોપમ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ હોય છે. (૪-૩૭)
૧૧૨
ભાવાર્થ— સાત સંખ્યા ઉપરના સૂત્રથી આ સૂત્રમાં ચાલી આવે છે. આ વિશેષ આદિથી અધિક સાત સાગરોપમ માહેંદ્ર આદિ કલ્પોમાં ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ છે. તે આ પ્રમાણે—
માહેંદ્રની ........... ૭+વિશેષ=સાધિક ૭ સાગરોપમ
બ્રહ્મલોકની ......... ૭+૩=૧૦ સાગરોપમ
લાંતકની ............
૭+૭=૧૪ સાગરોપમ
૭+૧૦=૧૭ સાગરોપમ
મહાશુક્રની સહસ્રારની ......... ૭+૧૧=૧૮ સાગરોપમ
આનત-પ્રાણતની ... ૭+૧૩=૨૦ સાગરોપમ
આરણ-અચ્યુતની ... ૭+૧૫=૨૨ સાગરોપમ (૪-૩૭) आरणाच्युतादूर्ध्वमेकैकेन नवसु ग्रैवेयकेषु विजयादिषु
સર્વાર્થસિદ્ધે = ૫૪-૩૮॥
સૂત્રાર્થ-આરણ-અચ્યુત કલ્પની સ્થિતિ પછી એક એક સાગરોપમની વૃદ્ધિ કરવાથી અનુક્રમે નવ પ્રૈવેયક, વિજયાદિ ચાર અને સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ થાય છે. (૪-૩૮)
