________________
૧૧૩
સૂત્ર-૩૮
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૪ भाष्यं-आरणाच्युतादूर्ध्वमेकैकेनाधिका स्थितिर्भवति नवसु ग्रैवेयकेषु विजयादिषु सर्वार्थसिद्धे च । आरणाच्युते द्वाविंशति#वेयकेषु पृथगेकैकेनाधिका त्रयोविंशतिरित्यर्थः । एवमेकैकेनाधिका सर्वेषु नवसु यावत्सर्वेषामुपरि नवमे एकत्रिंशत् । सा विजयादिषु चतुर्ध्वप्येकेनाधिका द्वात्रिंशत् । साप्येकेनाधिका सर्वार्थसिद्धे त्वजघन्योत्कृष्टा त्रयस्त्रिंशदिति II૪-રૂટા
ભાષ્યાર્થ– આરણ-અર્ચ્યુતથી ઉપર એક એકથી અધિક સ્થિતિ નવ રૈવેયકોમાં, વિજયાદિમાં અને સર્વાર્થસિદ્ધમાં હોય છે. તે આ પ્રમાણે આરણ-અર્ચ્યુતમાં બાવીશ, રૈવેયકોમાં અલગ અલગ એક એકથી અધિક, અર્થાત્ ૨૩ વગેરે (સાગરોપમ). એ પ્રમાણે એક એકથી અધિક નવ રૈવેયકોમાં સ્થિતિ હોય છે. બધાની ઉપર નવમા કૈવેયકમાં ૩૧ સાગરોપમની સ્થિતિ હોય છે. તે સ્થિતિ વિજયાદિ ચારમાં એકથી અધિક છે, અર્થાત ૩૨ સાગરોપમ છે. તે પણ સ્થિતિ એકથી અધિક સર્વાર્થસિદ્ધમાં છે. સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનમાં તો અજઘન્ય અનુત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૩૩ સાગરોપમ છે. (૪-૩૮).
टीका- 'सनत्कुमार' इत्यादि निगदसिद्धं यावत् सर्वार्थसिद्धे अजघन्योत्कृष्टा त्रयस्त्रिंशदिति, नवरं नवसु ग्रैवेयकेष्विति विभक्त्यलोपः सूत्रे एकैकेनाधिकानीति नियतविषयनियमार्थः, विजयादिष्विति तु व्यधिकसङ्ख्यानियमार्थः, सर्वार्थसिद्ध इति चाजघन्योत्कृष्टसङ्ख्यानियमार्थ इति, आरणाच्युतादिति कृतैकवद्भावो निर्देशः, आरणोपलक्षितो વા તિકૃત્વા I૪-૬-૨૭-૨૮ાા
ટકાર્થ– સનસુમારે ત્યાતિ (ત્રણ સૂત્રો અને તેમનું ભાષ્ય) બોલતાં જ સમજાઈ જાય તેવું છે. યાવત્ સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનમાં અજઘન્ય-ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૩૩ સાગરોપમ છે. ફક્ત આ વિશેષ છે. નવલું નૈવેયપુ એ પ્રમાણે વિભક્તિના લોપનો અભાવ સૂત્રમાં “એક એકથી અધિક” એ પ્રમાણે નિયત વિષયના નિયમન માટે છે, અર્થાત્ દરેક રૈવેયકમાં એક
