________________
સૂત્ર-૫
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૩
પપ મહાકાલ, અસિ, અસિપત્રવન, કુંભી, વાલુકા, વૈતરણી, ખરસ્વર, મહાઘોષ. આ પંદર અસુરો પરમ અધાર્મિક, મિથ્યાષ્ટિ, પૂર્વ જન્મોમાં સંક્લિષ્ટ કર્મવાળા, પાપમાં અતિશય રત, આસુરી(=ભવનપતિની) ગતિને પામેલા, કર્મરૂપ ક્લેશથી ઉત્પન્ન થયેલા હોય છે. દુઃખ આપવાના સ્વભાવને કારણે નારકોને વિવિધ ઉપાયોથી વેદના ઉત્પન્ન કરે છે.
તે આ પ્રમાણે-તપેલો લોહરસ પીવડાવે છે, તપેલા લોઢાનાથાંભલાની સાથે આલિંગન કરાવે છે. કૂટશાલ્મલી વૃક્ષની ઉપર ચઢાવે છે અને ઉતારે છે. લોઢાના ઘણથી મારે છે. વાંસલાઓથી અને અસ્ત્રાઓથી છોલે છે. ક્ષારવાળા તપેલા તેલને શરીર ઉપર રેડે છે. લોઢાની કુંભમાં પકાવે છે. કઢાયામાં શેકે છે-તળે છે. યંત્રમાં પીલે છે. લોઢાના ત્રિશૂળથી અને સળીયાથી ભેદે છે. કરવતથી કાપે છે. અંગારાઓમાં બાળે છે. અંગારાઓ ઉપર ચલાવે છે. સોમવાળા ઘાસ ઉપર ઢસડે છે તથા સિંહ, વાઘ, દીપડો, કૂતરો, શિયાળ, વરુ, ઘેટો, બિલાડો, નોળિયો, સાપ, કાગડો, ગીધ, ઘુવડ, બાજ વગેરેને (નારકોના શરીરો) ખવડાવે છે. ધગધગતી રેતીમાં ચલાવે છે. અસિપત્રવૃક્ષોના વનમાં પ્રવેશ કરાવે છે, વૈતરણી નદીમાં ઉતારે છે, પરસ્પર યુદ્ધ કરાવે છે. [પ્રશ્ન- કેવા જીવો પરમાધામમાં ઉત્પન્ન થાય?
ઉત્તર– જે જીવો અત્યંત નીબિડ રાગ-દ્વેષ-મોહ અને મિથ્યાત્વના ઉદયથી સુનિશ્ચિત એવા પણ પરમહિતકારી ઉપદેશની અવજ્ઞા કરનારા હોય અને દ્વાદશાંગીરૂપ શ્રુતજ્ઞાનને અપ્રમાણ કરી શાસ્ત્રના સદ્ભાવને જાણ્યા વિના અનાચારની પ્રશંસા કરનારા હોય. જેમકે- જે કુશીલ હોય તે ૧. કૂટશાલ્મલી વૃક્ષમાં કાંટા ઘણા હોય છે, એ કાંટા એમને લાગે અને તેનાથી વેદના થાય
એ હેતુથી ઉપર ચઢાવે છે અને ઉતારે છે. ૨. સ્વરીષ એટલે કઢાયું. તર્જન એટલે તિરસ્કારવું એવો અર્થ થાય. પણ તેવો અર્થ અહીં ઘટતો
ન હોવાથી શેકવું–તળવું એવો અર્થ કર્યો છે. ૩. ઘાસનો અગ્રભાગ સોય જેવો હોય તેવા ઘાસ ઉપર ઢસરડવાથી. ૪. =કાકડો, ઈહામગૃ, ઘેટું, સારસ પક્ષી વગેરે અર્થો ભગવદ્ગોમંડલમાં આપેલા છે.
