________________
સૂત્ર-૩
શ્રી તત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૩
૨૭
આયુષ્યના ક્ષયથી નરકમાંથી નીકળે ત્યાં સુધી નિરંતર હોય છે. ક્યારેય આંખના પલકારા જેટલા કાળ સુધી પણ ન હોય એવું નથી અથવા આંખના પલકારા જેટલા કાળ સુધી પણ શુભ ન હોય. આથી નિત્ય શબ્દનું ગ્રહણ કર્યું છે.
અધિક અશુભ લેશ્યા આ પ્રમાણે હોય-રત્નપ્રભામાં અશુભ કાપોતલેશ્યા હોય છે. તેનાથી અધિક તીવ્ર સંક્લેશ અધ્યવસાયવાળી કાપોતલેશ્યા શર્કરા પ્રભામાં હોય છે. તેનાથી પણ અધિક તીવ્ર સંક્લેશ અધ્યવસાયવાળી કાપોત-નીલલેશ્યા વાલુકાપ્રભામાં હોય છે. તેનાથી પણ અધિક તીવ્ર સંક્લેશ અધ્યવસાયવાળી નીલલેશ્યા પંકપ્રભામાં હોય છે. તેનાથી પણ અધિક તીવ્ર સંક્લેશ અધ્યવસાયવાળી નીલ-કૃષ્ણલેશ્યા ધૂમપ્રભામાં હોય છે. તેનાથી પણ અધિક તીવ્ર સંક્લેશ અધ્યવસાયવાળી કૃષ્ણલેશ્યા તમ પ્રભામાં હોય છે. તેનાથી પણ અધિક તીવ્ર સંક્લેશ અધ્યવસાયવાળી કૃષ્ણ જ વેશ્યા મહાતમપ્રભામાં હોય છે.
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર અને ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના આધારે દ્રવ્યલેશ્યાઓના વર્ણ-ગંધ-રસ-સ્પર્શનો કોઠો
કાપોત કબૂતરની ડોક જેવો મરેલા કૂતરાના કાચાં દાડમ જેવો કરવતના સ્પર્શ નીલ મોરની ડોક જેવો ક્લેવરની દુર્ગધથી સૂંઠના ચૂર્ણ જેવો કરતા અનંતગુણ કૃષ્ણ ભ્રમર જેવો કાળો અનંતગુણ અધિક લીમડાના છાલ જેવો અધિક રૂક્ષ દુર્ગધ હોય
સ્પર્શ હોય
અધિક અશુભ પરિણામ આ પ્રમાણે હોય- બંધન, ગતિ, સંસ્થાન, ભેદ, વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ, અગુરુલઘુ અને શબ્દ નામવાળો દશ પ્રકારનો પુદ્ગલ પરિણામ નરકોમાં અશુભ હોય છે અને નીચે નીચે અધિક અશુભ હોય છે. તીર્જી-ઉપર અને નીચે એમ બધી તરફ અનંત ભયાનક અને નિત્ય ઉત્કૃષ્ટ અંધકાર વડે સદા અંધકારવાળા હોય છે.
