________________
સૂત્ર-૧૨
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૩
૧૩૯
ધાતકી ખંડના બે ઈષકાર પર્વતો
210 Pichte
કાર પર્વત
ઉત્તર
-
8
210 Porche Eઠર
પશ્ચિમ
5 =
પર્વ
'કા
મેરુ
લવણનું વૈજયંત દ્વાર
(દક્ષિણ કાર પર્વત
દક્ષિણ ધાતકીનું વૈજયંત દ્વાર
પૂર્વધાતકીખંડ અને પશ્ચિમધાતકીખંડ [આ દ્વીપમાં ઉત્તરદિશાએક્વાર પર્વત નામનો એક મોટો પર્વત છે, તે ઉત્તરદક્ષિણ દીર્ઘ છે, ૧,000યોજનપ્રારંભથી પર્યન્તસુધી એકસરખો પહોળો છે, અને તેવીજ રીતે પ્રારંભથી પર્યન્ત સુધી ૫૦૦યોજન એકસરખો ઉંચો છે, વળી એવોજ બીજોપુરેપર્વત દક્ષિણદિશામાં પણ આવેલો છે. એમાં ઉત્તરદિશાનો ઈષકારપર્વત લવણસમુદ્રની જગતીના અપરાજીતદ્વારથી પ્રારંભીને ધાતકીખંડની જગતીના અપરાજીત દ્વાર સુધી પહોંચેલો છે, અથવાલવણસમુદ્રના ઉત્તરપર્યન્તથી કાળોદધિસમુદ્રના ઉત્તર પ્રારંભ સુધી લાંબો છે, એટલે એ પર્વતનો એક છેડોલવણસમુદ્રને મળ્યો છે, અને બીજો છેડો કાલોદધિ સમુદ્રને મળ્યો છે. તેવી રીતે બીજા દક્ષિણઈષકારનો એક છેડો લવણસમુદ્રના વિજયંતદ્વારે આવેલો છે, અને બીજો છેડો ધાતકીખંડના વિજયંતદ્વારે પહોંચ્યો છે. જેથી (ધાતકીખંડ ૪,00,000 યોજન પહોળો હોવાથી) એ બે પર્વતો પણ ૪,૦૦,000 (ચાર લાખ) યોજન લાંબા છે અને એ પ્રમાણે એ બે પર્વતો દ્વીપની વચ્ચે ઉત્તરદક્ષિણમાં આવવાથી ધાતકીખંડના પૂર્વધાતીરવંતું અને પશ્ચિમઘાતીઉં એવા બે મોટા વિભાગ થયેલા છે. તથા રૂપુ એટલે બાણના વાર-આકાર સરખા દીર્ઘ હોવાથી રૂપુર એવું નામ છે, એ દરેક ઈષકાર ઉપર ચાર ચાર ફૂટ-શિખર છે, તેમાંનું પહેલું સિદ્ધાયતન કૂટ કાલોદધિસમુદ્ર પાસે છે, ત્યારબાદ બીજું, ત્રીજું, ચોથું ફૂટ લવણસમુદ્ર તરફ છે.]
