________________
સૂત્ર-૪૬ શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૨
૧૩૫ બરોબર હોય તો પાચનશક્તિ સારી રહે છે. એથી સુખનો અનુભવ થાય છે. તૈજસશરીરની શક્તિનો હ્રાસ થતાં પાચનશક્તિ નબળી બનવાથી દુઃખનો અનુભવ થાય છે. અન્ય જીવ ઉપર શીતલેશ્યા મૂકી તેજોલેશ્યાથી રક્ષણ કરવા દ્વારા અથવા શત્રુ ઉપર તેજોલેશ્યા મૂકી દુઃખી કરવા દ્વારા જીવ આનંદનો અનુભવ કરે છે. એ પ્રમાણે અન્ય ઉપર શીત કે ઉષ્ણ તેજોવેશ્યા મૂકતાં તેની અસર ન થાય તો દુઃખ અનુભવે છે. તથા તેજોવેશ્યા દ્વારા અન્ય ઉપર શાપ કે અનુગ્રહ કરવાથી પાપયા પુણ્યકર્મનો બંધ, શુભાશુભ કર્મનો અનુભવ તથા નિર્જરા પણ થાય છે. આ પ્રમાણે તૈજસશરીરથી પણ સુખ-દુઃખનો અનુભવ, કર્મબંધ, કર્મનો અનુભવ તથા કર્મનિર્જરા થાય છે. આથી તૈજસશરીર પણ સોપભોગ છે.] (૨-૪૫)
भाष्यावतरणिका- अत्राह- एषां पञ्चानामपि शरीराणां सम्मूछेनादिषु त्रिषु जन्मसु किं क्व जायत इति । अत्रोच्यते
ભાષ્યાવતરણિકાર્થ– પ્રશ્ન– આ પાંચેય શરીરોના સમૂચ્છન આદિ ત્રણ જન્મોમાં કયું શરીર ક્યા જન્મમાં ઉત્પન્ન થાય છે? અહીં ઉત્તર કહેવાય છે
टीकावतरणिका-'अत्राहे'त्यादि, सम्बन्धग्रन्थः, एषामौदारिकादीनां पञ्चानामपि शरीराणां, किमित्याह-सम्मूर्च्छनादिषु त्रिषु जन्मसु सम्मूर्च्छनगर्भोपपातलक्षणेषु किं शरीरं क्व जन्मनि जायत ? इति, મત્રોચ્યતે–
ટીકાવતરણિતાર્થ– “મત્રાદ” ઇત્યાદિ વાક્ય પૂર્વસૂત્રનો આગામી સૂત્ર સાથે સંબંધ છે તેને જણાવે છે. અહીં શિષ્ય પ્રશ્ન કરે છે કે આ
દારિક વગેરે પાંચેય શરીરોમાંથી કયું શરીર સંપૂર્ઝન, ગર્ભ, ઉપપાત એ ત્રણ પ્રકારના જન્મોમાંથી કયા જન્મમાં હોય છે ? અહીં ઉત્તર આપવામાં આવે છે– ગર્ભજ અને સંપૂર્ઝનજન્મવાળાને ઔદારિકશરીર હોયगर्भसम्मूछेनजमाद्यम् ॥२-४६॥
