________________
સૂત્ર-૪૩ શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૨
૧૨૫ કે, એક કામણ જ શરીર જીવની સાથે અનાદિ સંબંધવાળું છે. આ પ્રમાણે (ઋજુસૂત્રનયની) અપેક્ષાથી કહે છે. તેથી તે જ એક કાર્યણશરીર સાથે જીવનો અનાદિ સંબંધ છે. કારણ કે તે જ સંસારનું કારણ છે. તૈજસ તો લબ્ધિની અપેક્ષાવાળું છે, અર્થાત્ જેને તૈજસલબ્ધિ પ્રાપ્ત થાય તેને તૈજસશરીર હોય. કારણ કે તે શરીર ગુણથી( વિશિષ્ટ તપ આદિથી) પ્રાપ્ત થાય છે. તૈજસલબ્ધિ વિશિષ્ટ અનુષ્ઠાનથી સાધી શકાય છે. (એથી) સર્વસંસારી જીવોને ન હોય. કોઈક જ તેવા પ્રકારના તપસ્વીને હોય.
આ શરીર આવા પ્રકારનું છે એમ કહે છે- તૈજસશરીર ક્રોધ અને કૃપાના નિમિત્તવાળું છે જેમને શ્રાપ કે અનુગ્રહ કરવાનો છે તેવા જીવોને સન્મુખ કરીને (તેજોનિગ્રહ=)તેજને(=તેજોવેશ્યાને) છોડવાનું અને ઠંડા કિરણો(=શીત લેશ્યાને) છોડવાનું કાર્ય કરે છે.
અહીં ભાવાર્થ આ છે- જેને તૈજસલબ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ હોય તે જીવ પોતાને જેના ઉપર ક્રોધ થયો હોય તે જીવ ઉપર ઉષ્ણ તેજોલેશ્યા મૂકે છે, તથા પોતાને જેના ઉપર અનુગ્રહ કરવાની ભાવના થાય તેના ઉપર શીત કિરણો ફેંકે છે=શીતલેશ્યા મૂકે છે. તેમાં કોપાવેશથી લૌકિક મુનિએ (વૈશ્યાયન તાપસે) ગોશાળા ઉપર તેજોલેશ્યા મૂકી હતી. અતિશય કૃપા કરવાના કારણે ભગવાન શ્રી મહાવીર સ્વામીએ ગોશાળા ઉપર શીતલેશ્યા મૂકી હતી. ‘તથા પ્રાનિug' રૂત્યાતિ, તથા તૈજસશરીર દેદીપ્યમાન પ્રભામંડલની આભા ઉત્પન્ન કરે છે–પ્રભા કરે છે.
પ્રશ્ન- પ્રભા દેદીપ્યમાન જ હોય છે તો પછી પ્રભાનું દેદીપ્યમાન એવું વિશેષણ શા માટે મૂક્યું?
ઉત્તર–પ્રભા દેદીપ્યમાન જ હોય એવું નથી. કેમકે મલીન પ્રભા પણ જોવામાં આવે છે. આ મણિ મલીન પ્રભાવાળો છે એમ લૌકિક મનુષ્યો બોલતા હોય છે. ઔદારિક વગેરે કેટલાક શરીરોમાં જ મણિ, અગ્નિ અને જ્યોતિષ્કવિમાનની જેમ પ્રભાને ઉત્પન્ન કરનારું તૈજસશરીર હોય છે. જેમકે (૧) સ્ફટિકરન, અંતરત્ન અને વૈડૂર્યરત્ન વગેરે મણિઓ
