________________
घड्दर्शनसमुच्चयः सटोका
देशो नास्ति ॥ सर्वचित्ततानामात्मसंवेदनं स्वसंवेदनम् । चित्तं वस्तुमात्रग्राहकं ज्ञानम् । चित्ते भवाश्चैता वस्तुविशेषरूपग्राहकाः सुखदुःखोपेक्षालक्षणाः। तेषामात्मा येन वेद्यते तत्स्वसंवेदनमिति ॥ भूतार्थभावनाप्रकर्षपर्यन्तजं योगिज्ञानम् । 5 भृतार्थः प्रमाणोपपनार्थः । भावना पुनः पुनश्चेतसि समारोपः । भूतार्थभावनाप्रकर्षपर्यन्ताज्जातं योगिज्ञानम् ॥
ननु यदि क्षणक्षयिणः परमाणव एव तात्त्विकास्तर्हि किंनिमित्तो ऽयं घटपटमकटलकुटादिस्थलार्थप्रतिभास इति
चेत् । निरालम्बन एवायमनादिवितथवासनाप्रवर्तितस्थूलार्थाव10 भासो निर्विषयत्वादाकाशकेशवत्वप्नज्ञानवदेति। यदुक्तम् ।
बाह्यो न विद्यते [ों यथा बालैर्विकल्प्यते । वामनास्लुठितं चित्तमर्थाभासे प्रवर्तते ॥१॥ इति ॥ नान्यो ऽनुभाव्यो बुझ्यास्ति तस्या नानुभवो ऽपरः ।
ग्राह्यग्राहकवैधुर्यात्स्वयं सैव प्रकाशते ॥२॥ इति च ॥ 15 मनु प्रत्यक्षेण क्षणक्षयिपरमाणुस्वरूपं खलक्षणं कथं मंवेद्यत
इति चेत् । उच्यते । प्रत्यक्षं हि वर्तमानमेव मनिहितं वस्तुनो रूपं प्रत्येति, न पुन विभृतं, तदसन्निहितत्वात्तस्य । तर्हि प्रत्यक्षानन्तरं नौलरूपतानिर्णयवत्क्षणक्षयनिर्णयः कुतो नोत्पद्यत
इति चेत् । उच्यते । तदैव स्मृतिः पूर्वदेशकालदशासंबन्धितां 20 वस्तुनो ऽध्यवस्यन्ती क्षणक्षयनिर्णयमुत्पद्यमानं निवारयति। अत
एव मौगतैरिदमभिधीयते । दर्शनेन क्षणिकाचणिकत्वमाधारणम्यार्थस्य विषयौकरणात्, कुतश्चिचमनिमित्तादक्षणिकत्वारोपे
