________________
10
१८६ घड्दर्शनसमुच्चयः सटीकः।
न वि अस्थि मनुस्माणं तं सुखं नेव सब्वदेवाणं । जं मिद्धाणं सुखं अव्वावाहं उवगयाणं ॥ १ ॥ सुरगणसुहं समग्गं सव्वद्धा पिण्डियं अनन्तगणं । न वि पावदू मुत्तिसुहं णन्ताहिं वग्गवग्गूहिं ॥ २ ॥ सिद्धस्म सुझो रामौ सव्वद्धा पिण्डित्रो जदू हविना ।
सो ऽपन्तवग्मभत्री सव्वागासे न मादज्जा ॥ ३ ॥ तथा योगशास्त्रे ऽप्युक्तम् ।
सुरासुरनारेन्द्राणां यत्मखं भुवनत्रये । तस्यादनन्तभागे ऽपि न मोक्षसुखसंपदः ॥ १ ॥ खस्वभावजमत्यक्षं यस्मिन्वै शाश्वतं सुखम् । चतुर्वर्गाग्रणीत्वेन तेन मोक्षः प्रकीर्तितः ॥ २ ॥
अत्र सिद्धानां सुखमयत्वे त्रयो विप्रतिपद्यन्ते । तथाहि । श्रात्मनो मुक्तौ बुद्ध्याद्यशेषगुणोच्छेदात्कथं सुखमयत्वमिति
वैशेषिकाः१ । अत्यन्तचित्तसन्तानोच्छेदत प्रात्मन एवासंभवा15 दिति मौगताः २। अभोकृत्वात्कथमात्मनो मुक्तौ सुखमयत्वमिति सांख्याः ३ ॥ पत्रादौ वैशेषिकाः स्वमुषों विशेषयन्ति। ननु मोचे विशद्धज्ञानादिखभावतात्मनो ऽनुपपन्ना, बुड्यादिविशेषगुणोच्छेदरूपत्वान्मोक्षस्य । तथाहि। प्रत्यक्षादिप्रमाणप्रति
पन्ने जीवस्वरूपे परिपाकं प्राप्ते तत्त्वज्ञाने नवानां जीवविशेष20 गुणानामत्यन्तोच्छेदे खरूपेणात्मनो ऽवस्थानं मोक्षः । तदुच्छेदे
च प्रमाणमिदं । यथा । नवानामात्मविशेषगुणानां संतानो ऽत्यन्तमुच्छिद्यते, संतानत्वात्, प्रदीपादिसंतानवत् । न चायम
