Page Text
________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
पाखंडीलिंगेसु व गिहिलिंगेसु व बहुप्पयारेसु । कुव्वंति जे ममत्तं तेहिं ण णायं समयसारं ॥४१३॥ પાખંડી હિંગોમાંહિ વા, ગૃહિલિંગે બહુ પ્રકાર;
કરે મમત્વ તેણે ખરે !, જાણ્યો ન સમયસાર. ૪૧૩ અર્થ - પાખંડી હિંગોમાં કે બહુ પ્રકારના ગૃહીલિંગોમાં જેઓ મમત્વ કરે છે, તેઓથી સમયસાર જાણવામાં નથી આવ્યો. ૪૧૩
માત્મધ્યાતિ ટીક્કા - पाखंडिलिंगेषु वा गृहिलिंगेषु वा बहुप्रकारेषु ।
कुर्वति ये ममता तैर्न ज्ञातः समयसारः ॥४१३॥ ये खलु श्रमणोऽहं श्रमणोपासकोऽहमिति द्रव्यलिंगममकारेण मिथ्याहंकारं कुर्वति तेऽनादिरूढव्यवहारविमूढाः प्रौढविवेकं निश्चयमनारूढाः परमार्थसत्यं भगवंतं समयसारं न पश्यंति ||४१३||
આત્મખ્યાતિ ટીકાર્થ જેઓ ખરેખર ! શ્રમણ હું શ્રમણોપાસક હું એમ દ્રવ્યલિંગ મમકારથી મિથ્યાહંકાર કરે છે. તેઓ અનાદિરૂઢ વ્યવહારવિમૂઢો, પ્રૌઢવિવેકવાળા નિશ્ચયને અનારૂઢો, પરમાર્થસત્ય ભગવંત સમયસારને નથી દેખતા. ll૪૧ રૂ|.
“અમૃત જ્યોતિ મહાભાષ્ય “માને નિજ મતવેષનો, આગ્રહ મુક્તિ નિદાન.” ઈ. લહ્યું સ્વરૂપ ન વૃત્તિનું, વ્રત અભિમાન; રહે નહિ પરમાર્થને, લેવા લૌકિક માન.” - શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર પ્રણીત આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર, સૂત્ર-૨૬
ઉત્થાનિકા કળશમાં સૂચવ્યા પ્રમાણે જેઓ દ્રવ્યલિંગ મમત્વ કરે છે તેઓ સમયસારને નથી જાણતા એ ભાવનું આ ગાથામાં કથન કર્યું છે, બહુ પ્રકારના “પાખંડી લિંગોમાં” - સાધુ લિંગોમાં - સાધુવેષોમાં વા ગૃહિ લિંગોમાં - ગૃહસ્થ વેષોમાં જેઓ મમત્વ - મમતા કરે છે, તેઓથી “સમયસાર” - શુદ્ધ આત્મા “જ્ઞાત” નથી - જાણવામાં આવેલો નથી. આ ગાથાના ભાવનું અપૂર્વ તત્ત્વમીમાંસન કરતાં “આત્મખ્યાતિ'કર્તા વદે છે - જેઓ ખરેખર ! “શ્રમusé શ્રમણોપાસકોડહં - શ્રમણ, હું શ્રમણોપાસક (શ્રાવક) એમ ‘દ્રવ્ય લિંગના” - બાહ્ય વેષના “મમકારથી' - મ્હારાપણાથી - મમત્વ ભાવથી મિથ્યાહંકાર' - મિથ્યાભિમાન કરે છે, તેઓ “અનાદિરૂઢ વ્યવહારવિમૂઢો' - નાવિરૂદ્રવ્યવહારવિમૂઢા,
आत्मभावना -
પાવંડીતિરોસુ હિતિરોસુ વ વદુપયા સુ - પાવંતિપુ વા વૃદિતિરોષ વી વહુ છાપુ - બહુ પ્રકારના પાખંડિ લિંગોમાં વા ગૃહિ લિંગોમાં ને મમત્ત સુવ્યંતિ - યે મમત્વ - (પાઠાં. મમતા) સુર્વતિ - જેઓ મમત્વ (પાઠાં. મમતા) કરે છે, તેટિં સમાસાર - સૈને જ્ઞાત: સમયસાર: - તેઓથી સમયસાર નથી જ્ઞાત - જાણવામાં આવ્યો. || માથા લાભમાવના ||૪૧ રૂ|. જે વસ્તુ - જેઓ ખરેખર ! નિશ્ચય કરીને શ્રમોડૐ શ્રમણોપાસક્રમિતિ - “શ્રમણ હું શ્રમણોપાસક હું' એમ દ્રવ્યતિકામમારા મિર્દાર સુર્વતિ - દ્રવ્યલિંગના મમકારથી મિથ્યાહંકાર કરે છે, તેડનારિરૂદ્રવ્યવહારવિમૂઢ: - તેઓ અનાદિ રૂઢ વ્યવહાર વિમૂઢો, પ્રૌઢવિવેદં નિશ્ચયમનાઢ્ય: - પ્રૌઢ વિવેકવાળા નિશ્ચયને અનારૂઢ એવાઓ, પરમાઈસત્ય ભાવંતં સમયસારું gયંત - પરમાર્થસત્ય ભગવંત સમયસારને નથી દેખાતા. || ત ‘માધ્યાતિ' आत्मभावना ||४१३।।
૭૮૪
| SR No. | 022416 |
| Book Title | Samaysara Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhagwandas Mansukhbhai Mehta |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | |
| Total Pages | 952 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 26 MB |