Page Text
________________
તેથી આ સ્થિત છે
=
ततः स्थितमेतत्
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
राय
य दोस य कसायकम्मेसु चेव जे भावा । तेहिं दु परिणमंतो रायाई बंधदे चेदा ॥ २८२ ॥
રાગમાં દ્વેષમાં તેમ કષાયમાં રે, કર્મોમાં જે ભાવ;
તેઓથી પરિણમંતો ચેતનો હૈ, બાંધે રાગાદિ ભાવ... અજ્ઞાની બાંધે છે. ૨૮૨ કર્મોમાં જે ભાવો છે, તેઓથી પરિણમંતો ચેતયતા રાગાદિ
आत्मख्याति टीका
અર્થ - રાગમાં, દ્વેષમાં અને કષાય બાંધે છે. ૨૮૨
-
रागे च द्वेषे च कषायकर्मसु चैव ये भावाः ।
तैस्तु परिणममानो रागादीन् बध्नाति चेतयिता ॥ २८२॥
य इमे किलाज्ञानिनः पुद्गलकर्मनिमित्ता रागद्वेषमोहादिपरिणामास्त एव भूयो रागद्वेषमोहादि परिणामनिमित्तस्य पुद्गलकर्मणो बंधहेतुरिति ॥२८२||
આત્મખ્યાતિ ટીકાર્થ
જે આ સ્ફુટપણે અજ્ઞાનીના પુદ્ગલ કર્મ નિમિત્ત રાગ-દ્વેષ-મોહાદિ પરિણામો, તેઓ જ પુનઃ રાગ-દ્વેષ-મોહાદિ પરિણામનિમિત્ત એવા પુદ્ગલ કર્મનો બંધ હેતુ છે. ૨૮૨
‘અમૃત જ્યોતિ’ મહાભાષ્ય
“જે છૂટવા માટે જીવે છે તે બંધનમાં આવતો નથી, આ વાક્ય નિઃશંક અનુભવનું છે.”
“દીનબંધુની દૃષ્ટિ એવી છે કે છૂટવાના કામીને બાંધવો નહીં, ને બંધાવાના કામીને છોડવો નહીં.” શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, અં. ૧૭૬
-
જે આ ખરેખર ! અજ્ઞાનીના
ઉપરમાં જે કહ્યું તે પરથી સ્થિત સિદ્ધાંતનું અત્ર નિગમન કર્યું છે ‘પુદ્ગલ કર્મ નિમિત્તો' पुद्गलकर्मनिमित्ताः પુદ્ગલ કર્મ નિમિત્તો છે. એવા રાગ-દ્વેષ-મોહાદિ પરિણામો છે, તેઓ જ પુનઃ ‘રાગ-દ્વેષ-મોહાદિ પરિણામ નિમિત્ત’- - ‘રાગદ્વેષમોહાવિપરિણામનિમિત્તસ્ય' એટલે કે રાગ-દ્વેષ-મોહાદિ પરિણામનું જ નિમિત્ત છે એવા પુદ્ગલ કર્મનો બંધહેતુ છે. અર્થાત્ અજ્ઞાનીને પુદ્ગલકર્મના નિમિત્તો રાગ-દ્વેષ-મોહાદિ પરિણામો હોય છે, તે જ રાગ-દ્વેષ-મોહાદિ પરિણામો પાછા રાગ-દ્વેષ-મોહાદિ જેનું નિમિત્ત છે એવા પુદ્ગલકર્મનું બંધ કારણ થાય છે. આમ
-
आत्मभावना
તતઃ સ્થિત મેતત્ - તેથી આ સ્થિત છે - મેચ દ્વેષે ૬ બાવળર્મસુ ચૈવ ચે માવા - રાગમાં અને દ્વેષમાં અને કષાય - કર્મોમાં જે ભાવો છે, તૈસ્તુ રિળમમાનો - તેઓથી તો પરિણમમાન - પરિણમતો વેવિતા - ચેતયિતા, ચેતન આત્મા રાવીનું વધ્નાતિ - રાગાદિ બાંધે છે. ।।૨૮૨।। તિ ગાથા ગાભમાવના ॥૨૮॥
યજ્ઞે - જે આ વિજ્ઞ - ખરેખર ! ગજ્ઞાનિન - અજ્ઞાનીના પુસ્ તÉનિમિત્તા રાàષમોાતિપરિણામા: – પુદ્ગલ કર્મ જેનું નિમિત્ત છે એવા રાગ - દ્વેષ - મોહ આદિ પરિણામો, તત્ત્વ - તેઓ જ વઃ - પુનઃ, ફરીને रागद्वेषमोहादिपरिणामनिमित्तस्य - રાગ – દ્વેષ - મોહાદિ પરિણામ જેનું નિમિત્ત છે એવા પુતર્મનો સંધહેતુતિ - પુદ્ગલકર્મનો બંધહેતુ છે. કૃતિ ‘આત્માતિ' ગાભમાવના
૨૮૨૦
૪૮૦
| SR No. | 022416 |
| Book Title | Samaysara Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhagwandas Mansukhbhai Mehta |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | |
| Total Pages | 952 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 26 MB |