________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
અધ્યવસાય અજ્ઞાન કેમ? તો કે .
कम्मोदएण जीवा दुक्खिदसुहिदा हवंति जदि सब्वे । कम्मं च ण देसि तुमं दुक्खिदसुहिदा कहं कया ते ॥२५४॥ कम्मोदएण जीवा दुक्खिदसुहिदा हवंति जदि सब्वे । कम्मं च ण दिति तुहं कदोसि कहं दुक्खिदो तेहिं ॥२५५॥ कम्मोदएण जीवा दुक्खिदसुहिदा हवंति जदि सब्वे । कम्मं च ण दिति तुहं कह तं सुहिदो कदो तेहिं ॥२५६॥ કર્મ ઉદયથી જીવ સૌ દુઃખિઆ રે, સુખિઆ હોય જો તેમ; ને તું કર્મ દીએ ના તુજથી રે, દુઃખી સુખી કરાયા કેમ ?... અજ્ઞાની. ૨૫૪ કર્મ ઉદયથી જીવ સૌ દુઃખિઆ રે, સુખિઆ હોય જો તેમ; ને તે કર્મ દીએ ના તેહથી રે, દુઃખી તું કરાયો કેમ?... અજ્ઞાની. ૨૫૫ કર્મ ઉદયથી જીવ સૌ દુઃખીઆ રે, સુખિઆ હોય જે તેમ;
ને તે કર્મ દીએ ના તેહથી રે, સુખી તું કરાયો કેમ?... અજ્ઞાની. ૨૫૬ અર્થ - કર્મ ઉદયથી જે જીવો સર્વે દુઃખિત - સુખિત હોય છે અને કર્મ તું દેતો નથી, તો તેઓ દુઃખિત - સુખિત કેમ કરાયા ? ૨૫૪
કર્મ ઉદયથી જો જીવો સર્વે દુઃખિત - સુખિત હોય છે અને કર્મ તેઓ તને દેતા નથી, તો તું તેઓથી દુઃખિત કેમ કરાયો છે? ૨૫૫
કર્મ ઉદયથી જો જીવો સર્વે દુઃખિત-સુખિત હોય છે અને કર્મ તેઓ તને દેતા નથી, તો તું તેઓથી સુખિત કેમ કરાયો? ૨૫૬
सुखदुःखे हि तावन्जीवानां स्वकर्मोदयेनैव तदभावे तयो भवितुमशक्यत्वात्, स्वकम च नान्येनान्यस्य दातुं शक्यं तस्य स्वपरिणामेनैवोपाय॑माणत्वात् । ततो न कथंचनापि अन्योन्यस्य सुखदुःखे कुर्यात् । अतः सुखितदुःखितान् करोमि सुखितदुःखितश्च क्रिये चेत्यध्यवसायो ध्रुवमज्ञानं T/૨ ૬૪|ીર ૧૧/૨૬૬TI. આત્મખાવના :
વથમધ્યવસાયો જ્ઞાનમ્ - અધ્યવસાય અજ્ઞાન કેમ? તિ ત - એમ છે પૂછો તો - નીવા: સર્વે - જે જીવો, સર્વે વન દુઃલિતવિતા અવંતિ - કર્મોદયથી - દુઃખિત - સુખિત હોય છે, વર્ષ વં ન હવાતિ - અને કર્મ તું દેતો નથી, તો પછી) તે દુ:વિતસુલતા વાર્થ તા. - તેઓ (હારાથી) દુઃખિત - સુખિત કેવી રીતે કરાયા? fl૨૬૪ ઃિ નીવ: સર્વે - જો જીવો સર્વે ન દુઃલિતવિતા અવંતિ - કર્મોદયથી દુ:ખીત - સુખીત હોય છે, જર્મ ર તવ ન લતિ - અને કર્મ તેઓ તને દેતા નથી, તો પછી) થં તૈ: દુલિતઃ કૃતોતિ - તેઓથી તું કેવી રીતે દુઃખીત કરાયો છે? રિકII ર નીવા: સર્વે - જે જીવો સર્વે કચેન ટુ હીત મુવીતા અવંતિ - કર્મોદયથી દુઃખિત - સુખિત હોય છે, " ઘ તવ ન રતિ - અને કર્મ તેઓ તને દેતા નથી, છથે તેā સુલિત:
ત: - તેઓથી તું કેવી રીતે સુખિત કરાયો? રજદ્દી રૂતિ યા માત્મભાવના //ર૦૪-૨૧દ્દા. સુહલે દિ તાવણીવાનાં નવ - સુખ - દુબ તો નિશ્ચયે કરીને જીવોના સ્વકર્મોદયથી જ છે, શાને લીધે ? તદ્દમાવે - તેના - સ્વ કર્મોદયના અભાવે તો વિતુમશચત્રાત્• તે બન્નેના - સુખ - દુઃખના હોવાના અશક્યપણાને લીધે વર્ષ નાજોનાચી રાતું શિવયં - અને સ્વકર્મ - પોતાનું કર્મ અન્યથી અન્યનું દેવું શક્ય નથી, શાને લીધે? ત૨ પરિણામેનોપાર્જનાત્વાન - તેના સ્વ પરિણામથી જ ઉપાજ્યમાનપણાને લીધે - કમાણી કરાવરાવાપણાને લીધે. તો ન વયંવના અન્યોચચ સુલટુ:ણે સુર્યાત્ - તેથી કોઈ પણ પ્રકારે અન્ય અન્યના સુખ-દુઃખ કરે નહિ, અતઃ - એથી કરીને, શું? સુલતદુ:વિતાન કરીને સુલિત:
વિશ્વ ક્રિયે - સુખિતો-દુઃખિતો હું કરું છું અને સુખિત-દુઃખિત હું કરાવું છું, ત્યષ્યવસાયો ધ્રુવમજ્ઞાનં - એવો અધ્યવસાય ધ્રુવ - ચોકસ - નિશ્ચિત અજ્ઞાન છે. || ‘આત્મતિ' નાભાવના //ર૬૪પરિવારજો!
૪૧૪