Page Text
________________
સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
આત્મખ્યાતિ ટીકાર્ય અહીં નિશ્ચય કરીને ભગવત્ આત્માને વિષે બહુ દ્રવ્ય ભાવોની મધ્યે -
જે ફુટપણે અતત્ સ્વભાવે ઉપલભ્યમાન પણ જે તત્ સ્વભાવે ઉપલભ્યમાન (અનુભવાઈ રહેલા)
(અનુભવાઈ રહેલો) અનિયતપણા અવસ્થાવાળા
નિયતપણા અવસ્થાવાળો અનેક ક્ષણિક વ્યભિચારી ભાવો છે,
એક નિત્ય અવ્યભચારી ભાવ છે, તે સર્વેય સ્વયં અસ્થાયિપણાએ કરીને - તે એક જ સ્વયં સ્થાયિપણાએ કરીને
સ્થાતાનું (સ્થિતિ કરનારનું) સ્થાન હોવાના સ્થાતાનું સ્થાન હોવાના શક્યપણાને લીધે અશક્યપણાને લીધે અપદભૂત છે :
પદભૂત છે. તેથી કરીને સર્વેય અસ્થાયિભાવોને મૂકીને સ્થાથિભાવભૂત એવું પરમાર્થ રસતાથી સ્વદાતું રહેલું આ જ્ઞાન એક જ સ્વાદ્ય છે. ૨૦૩
અમૃત જ્યોતિ' મહાભાષ્ય જે સ્વરૂપ સમજ્યા વિના, પામ્યો દુઃખ અનંત; સમજાવ્યું તે પદ નમું, શ્રી સદ્ગુરુ ભગવંત.”
- શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર પ્રણીત શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર, સૂત્ર-૧ હિં નામ તત્પરં ? વારુ, નિશ્ચય કરીને તે પદ કયું છે? તેનું આ ગાથામાં પરમર્ષિ કુંદકુંદાચાર્યજીએ સમ્યગુ દર્શન કરાવ્યું છે અને “આત્મખ્યાતિ' સૂત્રકર્તા પરમર્ષિ અમૃતચંદ્રાચાર્યજીએ આ આત્મતત્ત્વના તત્ત્વભૂત “પદ'ના અપૂર્વ વિજ્ઞાનની અનન્ય ખ્યાતિ કરી છે - દ હતુ મવિત્યાનિ વહૂનાં દ્રવ્યમાવાનાં મચ્છે - અહીં ખરેખર ! નિશ્ચય કરીને ભગવત આત્માને વિષે બહુ દ્રવ્યભાવોની મળે, જેઓ ફુટપણે “અતત્ સ્વભાવથી ઉપલભ્યમાન - અનુભવાઈ રહેલા એવા અનિયતપણા અવસ્થાવાળા અનેક ક્ષણિક વ્યભિચારી ભાવો, તેઓ સર્વેય “અપદભૂત' છે. શાને લીધે ? સ્વયં - પોતે અસ્થાયિપણાએ કરીને “સ્થાતાનું' - સ્થિતિ કરનારનું સ્થાન હોવાના અશક્યપણાને લીધે (પાઠાં. અશક્તપણાને લીધે) અને જે “તતુ સ્વભાવથી ઉપલભ્યમાન - અનુભવાઈ રહેલો એવો નિયતપણા અવસ્થાવાળો એક નિત્ય અવ્યભિચારી ભાવ, તે એક જ “પદભૂત” છે. શાને લીધે ? સ્વયં - પોતે સ્થાયિપણાએ કરીને સ્થાતાનું - સ્થિતિ કરનારનું સ્થાન હોવાના શક્યપણાને લીધે (શક્તપણાને લીધે). તેથી શું ? તેથી સર્વે જ અસ્થાયિ ભાવોને મૂકીને સ્થાયિ ભાવભૂત એવું પરમાર્થ રસતાથી સ્વદમાન સ્વદાઈ રહેલું - સ્વદાતું - ચખાતું રહેલું જ્ઞાન એક જ આ સ્વાદ્ય - સ્વાદ લેવા યોગ્ય છે. પરમ આત્મદેષ્ટા “અમૃતચંદ્રજી'ની આ અદ્ભુત પરમ અમૃત વ્યાખ્યાની હવે વિશેષ વિચારણા કરીએ -
અહીં - અનંત દ્રવ્યપૂર્ણ આ લોકમાં નિશ્ચય કરીને “ભગવત’ - જ્ઞાનાદિ પરઐશ્વર્યસંપન્ન પરમેશ્વર આત્માને વિષે બહુ - ઘણા દ્રવ્યભાવો” ઉપલભ્યમાન - અનુભવાઈ રહેલા છે, અર્થાતુ (૧) દ્રવ્યો
થાને પવિતું શક્યતા (Tઈ. શક્તવાત) સ્થાતાનું - સ્થિતિ કરનારનું સ્થાન હોવાના શક્યપણાને આમ છે તેથી શું? તતઃ સનવાસ્થખિાવાનું મુવર્તી - તેથી સર્વે જ અસ્થાયિભાવોને મૂકીને ખાવમૂi - સ્થાપિ ભાવભૂત પરમાર્થરસતા સ્વમાનં - પરમાર્થ રસતાથી સ્વદમાન - સ્વદાનું જ્ઞાનમેજનેરું સ્વાઈ - જ્ઞાન એક જ આ સ્વાદ્ય - સ્વાદ લેવા યોગ્ય છે. || ડુત “આત્મતિ' ગાત્મHવના //ર૦રૂા.
૨૪s
| SR No. | 022416 |
| Book Title | Samaysara Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhagwandas Mansukhbhai Mehta |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | |
| Total Pages | 952 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Book_Devnagari |
| File Size | 26 MB |