________________
થા તમ જ
૪૩૯, સમયસાર ગાથા-૬૮
૪૩૯-૪૪૧
अथ कर्तृकर्माधिकारः ॥२॥ આ પણ સ્થિત જ છે રાગાદિ જીવો નથી
समयसार व्याख्या 'आत्मख्याति'मां તો પછી કોણ જીવ છે ? તો કે - (આ
कर्तृकर्म प्ररूपक द्वितीय अङ्ग ॥ નીચેના કળશોમાં કહે છે.) મોહ ઉદય થકી ગુણસ્થાનો નિત્ય અચેતન, ન
૪૫૧. સમયસાર કળશ-૪૬
૪૫૧-૪૫૩ જીવ
મંગલ કળશ : જ્ઞાનજ્યોતિ સ્તુતિ આગમ અને અનુભવથી તેમ જ
વિશ્વ સાક્ષાત્કારી જ્ઞાન જ્યોતિ ૪૪૨. સમયસાર કળશ-૪૧
૪૪૨
અશોની કર્તૃકર્મપ્રવૃત્તિનું શમન અમૃતચંદ્રજી અત્રે ઉપસંહારમાં
જ્ઞાન જ્યોતિ : દીવા દાંડી : તમઃ નાશઃ પંચ રત્ન' આ પંચ કળશ લલકારે છે.
વસ્તુપ્રકાશ જીવ સ્વયં તો આ ફુટ ઉચ્ચપણે ચકચકી રહેલું ચૈતન્ય
૪૫૪-૪૫૯
૪૫૪. સમયસાર ગાથા-૯-૭૦ ૪૪૨. સમયસાર કળશ-૪૨
૪૪૩-૪૪૪
જ્યાં લગી આત્મા અને આસ્રવ એ બન્નેનો જીવનું દર્શન કરવા ચૈતન્ય લક્ષણ આલંબાઓ !
અંતર નથી જાણતો ત્યાં લગી અજ્ઞાની તે
જીવ ક્રોધાદિમાં વર્તે છે.' અમૂર્તપણાથી જીવતત્ત્વ દેખાય નહિ
કર્તાકર્મ પ્રવૃત્તિનું સમગ્ર તત્ત્વજ્ઞાન ચૈતન્ય લક્ષણે જીવ જ જણાય, માટે ચૈતન્યને આલંબો -
અજ્ઞાનજન્ય કર્તા કર્મ પ્રવૃત્તિ : અને તેથી જ ૪૪૫, સમયસાર કળશ-૪૩
૪૪૫
બંધ જીવથી અજીવનો ભિન્ન અનુભવ : છતાં
આત્મા-જ્ઞાનનો તાદાભ્ય સંબંધ : જ્ઞાન-ક્રિયા અજ્ઞાનિનો આ મોહ રે કેમ નાટે છે ?
સ્વભાવભૂત
આત્મા-ક્રોધાદિનો સંયોગ સંબંધ : ક્રોધાદિ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી કહી ગયા છે - “કોઈ પણ
ક્રિયા પરભાવભૂત પ્રતિષિદ્ધ છતાં પ્રકારે મૂચ્છ પાત્ર આ દેહ નથી. ઈ.' - શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર અ. ૪૨૫
સ્વભાવભૂતપણાનો અધ્યાસ ૪૪૭. સમયસાર કળશ-૪૪
૪૪૭-૪૪૮
અનાદિ અજ્ઞાનજન્ય કર્તુકર્મપ્રવૃત્તિ આ અનાદિ અવિવેક મહાનાટ્યમાં વર્ણાદિમાનું જીવના ક્રોધાદિ આત્મપરિણામ નિમિત્તે પુદ્ગલ જ નાટે છે, અન્ય નહિ
પુગલ
બંધ આ જીવ તો રાગાદિ પુદ્ગલથી વિરુદ્ધ શુદ્ધ
જીવ-પુદ્ગલનું અવગાહ લક્ષણ બંધનું વિષચક્ર ચૈતન્ય ધાતુમય મૂર્તિ
ઉત્તરોત્તર સંકલનાબદ્ધપણે ભાવકર્મથી દ્રવ્યકર્મ પુદ્ગલ નટનો અને ચૈતન્ય મૂર્તિ જીવનો
અને દ્રવ્યકર્મથી ભાવકર્મ પ્રગટ
ભેદ |
૪૬૦. સમયસાર ગાથા-૭૧ “આ અવધૂ નટ નાગરકી બાજી' -
૪૬૦-૪૬૨ (આનંદઘનજી)
ક્યારે આ કર્તા-કર્મની પ્રવૃત્તિની નિવૃત્તિ ? ૪૪૯. સમયસાર કળશ-૪૫
૪૪૯-૪૫૦ |
જ્યારે આ જીવને આત્મા અને આસવનો જ્ઞાન-કરવતથી જીવ-અજીવનો સ્લેટ ભેદ :
વિશેષાંતર જ્ઞાત હોય છે, ત્યારે તેને બંધ નથી 'ज्ञातद्रव्यं स्वयमतिरसा स्वनुच्चेश्रकारो' प्रस्तुत
હોતો' કળશ
આત્માનું ને ક્રોધાદિનું એકવસ્તુપણું નથીઃ કર્ણ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીના ટંકોત્કીર્ણ અમર વચન
પ્રવૃત્તિની * નિવૃત્તિ મુમુક્ષુઓને પરમ મનનીય
૪૩. સમયસાર ગાથા-૭૨
૪૬૩-૪૬૯ इति आत्मख्याती जीवाजीवप्ररुपकः प्रथम જ્ઞાનમાત્ર થકી જ બંધનિરોધ કેમ ? ધાર: ||
“આગ્નવોનું અશુચિપણું અને વિપરીત ભાવ
કર્મ
૧૩૭