________________
૧૨૬ બાપ્તિ, (૨) સમ્યગદર્શન વમી મિથ્યાત્વમાં ગયા પછી ફરી ફરી સમ્યગદર્શનની પ્રાપ્તિ અને (૩) એણિગત શમ્યગદર્શનની પ્રાપ્તિ. પ્રાથમિક સમ્યગદર્શન
પર્વતની ટોચ પરથી નીકળતી નદીના જલપ્રવાહના કારણે તેની આજુબાજુની પથ્થરની કરાડો જેમ જેમ પોચી પડે છે તેમ તેમ તે ધસીને તેના જુદા જુદા ટૂકડા બની જાય છે અને તે જલનું પ્રવાહ જેમ જેમ વહેતે જાય છે તેમ તેમ તે જુદા જુદા ટૂકડા તણાતા રહી તે વિષમ પત્થરના ટૂકડા ક્રમશઃ ગોળગોળ બનતા જાય છે અને તે પણ જળપ્રવાહમાં આગળ તણાઈ ઘસાતાં ઘસાતાં પીસાઈને પોલીસ કર્યા હોય તેવા સુંવાળા ગોળ બની જાય છે. આ નદી પાષાણુન્યાયે અકામનિર્જરા દ્વારા જીવની પોતાની જાણ કે ઇચ્છા વિના કવચિત્ કવચિત તેનામાં અજાણપણે ઉદભવ પામતા સમભાવના કારણે તેના આયુષ્ય સિવાયના બાકીના સાત (જ્ઞાનાવરણ, દર્શનાવરણ, વેદનીય, મોહનીય, નામ, ગોત્ર અને અંતરાય) પ્રકારના દરેક કર્મની સ્થિતિ એક કેડીકેડી સાગરોપમમાં કાંઈક જૂન એ પ્રમાણે બને છે. આમ થતાં જીવની યથાપ્રવૃત્તિકરણની ક્રિયા સંપૂર્ણ બને છે, તેથી તે મેહનીયકર્મની ગાંઠ-રાગદ્વેષનીગાંઠ ભેદવાની અર્થાત ગ્રંથભેદ કરવાની લાયકાત સિદ્ધ કરે છે. જીવમાં અકામનિર્જરા દ્વારા પ્રકટતી અધ્યવસાયની વિશુદ્ધિ એજ તેના યથાપ્રવૃત્તિકરણમાં કારણ છે.
યથાપ્રવૃત્તિકરણ વડે જીવ આટલે ઉચે આવ્યા બાદ તેમાંના કેટલાક જીવ તે અધ્યવસાયની વિશુદ્ધિ ટકાવી ન શકતા હોવાથી ત્યાંથી પાછા પડે છે; કેટલાક જીવ તે અધ્યવસાયની વિશુદ્ધિ ટકાવી રાખે છે, પરંતુ તેમાં વિકાસ ન કરી શકતાં અમુક કાળે તે વિશુદિથી પાછા પડે છે તે જીવ કેટલાક કાલ સુધી ત્યાંને ત્યાં રહે છે; જ્યારે કેટલાક જીવ તે વિશુદ્ધિ ટકાવી રાખે છે એટલું જ નહિ પણ
