________________
૧૫ આત્માને સ્વ સ્વરૂપે પ્રાપ્ત કરવાના વ્યવહારનું સાધન છે તેમાંથી તરવા શું કરવા યોગ્ય છે તેનું ચિંતન લેકસ્વરૂપ ભાવના છે. અનાદિ સંસાર પ્રવાહમાં આત્માના ગુણસ્વરૂ૫ સમ્યગદર્શનની પ્રાપ્તિ દુર્લભ છે તેવું ચિંતન એ બેધિદુર્લભ ભાવના છે. સyરૂષની પ્રરૂપણું એ સદ્ભાગ્ય છે કારણ કે જીવનશોધન અને જીવનવિકાસના જે માર્ગો તેમણે આચરી બતાવ્યા તે એકાંત હિતકારી છે તેને જીવનમાં ઉતારવા અર્થે કરાતું ચિંતન એ ધર્મભાવના છે.
જીવ દાન દ્વારા ધનપરની મૂચ્છને, શીલ દ્વારા ઇષ્ટવિષયસંસર્ગની આસકિતને અને તપ દ્વારા કાયા પરના અહમ અને મમત્વને ત્યાગ કરવાની તાલીમ મેળવે છે; તે તાલીમ અને અનુભવ છવને તેના દેહ પરની મૂચ્છ ઉતારી તેના આધ્યાત્મિક વિકાસમાં ભાવશુદ્ધિ કરવામાં મદદગાર બને છે. એ રીતે ભાવવિશુદ્ધિની ટોચ પર પહોંચતાં છવ પિતાનો સંપૂર્ણ વિકાસ સાધી શકે છે.
સમ્યગદર્શન
એક વખત સમ્યગદર્શન પ્રાપ્ત કરતાં છવ તેના સંસારની અનંતાનંત કાળમર્યાદા હતી તે ઘટાડીને જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત અને ઉત્કૃષ્ટથી અપાર્ઘપુદ્ગલપરાવર્ત પ્રમાણ પરમિત-મર્યાદિત બનાવી દે છે. આ ગુણસ્થાનની જધન્ય સ્થિતિ અંતમૂહૂર્ત અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૬૬ સાગરોપમ સાધિક છે. : -
જીવન ભાવ–આત્મપરિણામ અનુસાર સમ્યગદર્શનના ત્રણ પ્રકાર છે. (૧) ઔપથમિક, (૨) ક્ષાયે પથમિક અને (૩) ક્ષાયિક. ૧
જીવ જે પ્રકારે સમ્યગદર્શન પ્રાપ્ત કરે છે તેના પણ ત્રણ પ્રકાર છેઃ (૧) અનાદિ મિથ્યાત્વમાંથી પ્રાથમિક સમ્યગદર્શનની
૧ જુઓ ગુણસ્થાનક્રમારોહ મા-૨૦
