________________
ܘܐܐ
પંચાચારની પ્રવૃત્તિ હોય છે. બાકીના સંસારી જીવને કર્મ અનુસાર જૂનાધિક પંચાચાર પ્રવૃત્તિ હોય છે.
- સિદ્ધ જીવને પંચાચાર પ્રવૃત્તિ હોતી નથી. ભાવ અથવા આધ્યાત્મિક વિકાસની તુલનાત્મક અવસ્થા:
ભાવ એ આત્માના પરિણામ છે. ભાવ બે પ્રકારના છેઃ (૧) પર્યાય અથવા રૂપાંતર અવસ્થા અને (૨) જીવની આધ્યાત્મિક વિકાસદર્શક અવસ્થા. ભાવના સ્વરૂપમાં આ બંનેનો વિચાર છે. ભાવ પાંચ પ્રકારે છેઃ (૧) ઔપથમિક, (૨) ક્ષાવિક, (૩) ક્ષાપશમિક, (૪) ઔદયિક અને (૫) પારિણામિક. ૨ એ પ્રત્યેકના અનુક્રમે બે, નવ, અઢાર, એકવીશ અને ત્રણ ભેદ છે. ૧ | મેલ સત્તામાં હોવા છતાં તે ડરી જવાથી તેની ઉપરનું પાણી કાંઈક સ્વચ્છ જણાય છે તેમ મેહનીયકર્મ સત્તામાં હોવા છતાં તેને ઉપશમ થવાથી જીવની ઉધામા વિનાની શાંત અવસ્થારૂપ જીવને પરિણામ એ ઔપશમિક ભાવ છે. આ ભાવે જીવને (૧) સમ્યગદર્શન અને (૨) સમ્યગચારિત્ર એ બેમાંના એક કે અધિક ગુણ હોઈ શકે છે.
પ્રક્રિયા દ્વારા મેલને નાશ કર્યો હોય તેવું પાણી પૂર્ણ સ્વચ્છ અને સ્વાદુ હોય છે તેમ પ્રક્રિયા દ્વારા મોહનીયકર્મને ક્ષય કરતાં તેની સત્તા કે ઉદય એ કાંઈ હોતાં નથી એ પ્રકારનો જીવનો પરિણામ એ ક્ષાવિક ભાવ છે. આ ભાવે જીવને (૧) સમ્યગદર્શન, (૨) સમ્યગચારિત્ર, (૩) જ્ઞાન (વ્યકત), (૪) દર્શન (સામાન્ય) (૫) દાન (૬) લાભ, (૭) ભોગ, (૮) ઉપભોગ અને (૯) વીર્ય એ નવ ગુણ હોઈ શકે છે. આ ભાવે ( અનંતાનુબંધી કષાયચતુષ્ક અને દર્શનત્રિકનો ય કરનાર) ક્ષાયિક સમ્યગદર્શનીને માત્ર એક ૧ જુઓ તસ્વાર્થાધિગમ સૂત્ર અ૦૨ સૂ૦૧ ૨
અ૦૨ સૂ-૩
