________________
૧૦૫
જીવને ગુણસ્થાન ૪, ૫, ૬ અને ૭ માંના કોઈપણ ગુણસ્થાને ઔપથમિક અને વેદક સમ્યગદર્શન હેઈ શકે છે; સાસ્વાદન સમ્યગદર્શન બીજા સાસ્વાદન ગુણસ્થાને હોઈ શકે છે, ક્ષાયિક સમ્યગદર્શન ગુણસ્થાન ૪ થી ૧૪ સુધીના કેઈપણ ગુણસ્થાને હોઈ શકે છે જ્યારે ઔપશમિક અને સાયોપથમિક એ બે સમ્યગદર્શન ૪ થી ૧ સુધીના કોઇપણ ગુણસ્થાને હોઈ શકે છે. ચારિત્રઃ
પ્રાપ્ત કરેલે આધ્યાત્મિક વિશુદ્ધિને ટકાવવા અને વિકસાવવાનો પ્રયત્ન એ ચારિત્ર છે. જીવના અધ્યવસાય (પરિણામ ભાવ) વિશુદ્ધિની તરતમતાના કારણે તેના પાંચ પ્રકાર છે: (૧) સામાયિક, (૨) છે પસ્થાપનીય (૩) પરિહારવિશુદ્ધિ, (૪) સૂમસં૫રાય અને (૫) યાખ્યાત. ૧
સમભાવમાં સ્થિર રહેવાને પ્રયતન એ સામાયિક છે. તેના બે પ્રકાર છેઃ (૧) ઇત્વરિક અને (૨) યાવત્કવિત. સમભાવ કેળવો ગૃહસ્થ બે ઘડીનું સામાયિક સ્વીકારે છે, તે ઇરિક-ઇવરકાલિક સામાયિક છે આજીવન કાલ માટે સમભાવ કેળવવા, ટકાવવા અને વિકસાવવા સાધુ જે જીવનભરનું સામાયિક સ્વીકારે છે, તે યાવન્કથિત સામાયિક છે. સંસારિકવાસન જીતવા, સમભાવની માત્રા કેળવવા, ટકાવવા અને વિકસાવવાની તાલીમ જીવને આ સામાયિક દ્વારા મળતી રહે છે.
સાધુની પ્રાથમિક દીક્ષા પછી જ્ઞાનપ્રાપ્તિ અને દશવૈકાલિકગ્રંથ વાંચવાની યોગ્યતા પ્રાપ્ત કરવા સારૂ કરવા જોઇતા ગજેગ પૂરા થતાં વિશિષ્ટ શુદ્ધિ અર્થે પુનઃ-ફરીથી આજીવન સામાયિકનું ઉચ્ચાં૨ણ એ છેદેપસ્થાપનીય ચારિત્ર છે. પ્રાથમિક દીક્ષા અને આ
૧ જુઓ તત્વાર્થીધિગમ સૂત્ર અ૦૯ સૂ-૧૮
