________________
૯૪૩
બત્રીશી-૧૪, લેખાંક-૮૭ પુરુષને ગીતવગેરેની જે શ્રવણ રુચિ હોય એના કરતાં પણ સમ્યક્તી જીવને જિનવચન શ્રવણની રુચિ વધારે પ્રબળ હોય છે, કારણ કે એ સમ્યત્વજીવ ગીતશ્રવણ અને જિનવચનશ્રવણ વચ્ચે રહેલા તફાવતને સુપેરે જાણતો હોય છે. કામીપુરુષને ગીતશ્રવણ માત્ર તત્ક્ષણ સુખ આપનાર છે, પરિણામે દારૂણ છે ને તેથી તુચ્છ છે. જયારે જિનવાણીશ્રવણ વર્તમાનમાં પણ આહલાદક છે, પરિણામે પણ અત્યંત હિતકર છે, ને તેથી મહાન છે. વળી ગીતશ્રવણ તો અનંતકાળમાં અનંતવાર કરેલ છે જ્યારે જિનવાણી શ્રવણ તો અપૂર્વ છે, માટે પણ એની રુચિ વધારે પ્રબળ હોય છે.
અલબત્ સૂતેલા સૂવામાટે આડા પડેલા રાજાને કથાશ્રવણની રુચિ હોય છે, કારણકે એમાં ચિત્ત પરોવાય તો રાજ્યચિંતાથી મન મુક્ત થવાથી નિદ્રા આવી શકે. જો કે રાજાને કથા શ્રવણનું મુખ્ય પ્રયોજન નિદ્રા પ્રાપ્તિ જ છે. અને તેથી નથી એ કથાપરથી કોઈ વિશેષ બોધ લેતો કે નથી કથાવસ્તુનું સળંગ અનુસંધાન કરતો. માત્ર રોજે રોજની કથાના વિષયનો છૂટોછવાયો બોધ કરે છે. ને એ પણ કાળાન્તરે યાદ રહે કે નહીં.. કશી મહત્તા નહીં. કેટલાક શ્રોતાઓ જિનવચનોનું પણ આ રીતે જ શ્રવણ કરનારા હોય છે. ટૂચકા-કથા કે વાક્છટાના કારણે સાંભળવામાં થોડો આનંદ આવે છે, માટે સાંભળે. પણ પછી વિશેષબોધ-જીવન પરિવર્તન વગેરેનું કોઈ ન લક્ષ્ય નહીં.. પણ સમ્યગ્દષ્ટિ જીવની શ્રવણરુચિ આવી હોતી નથી. ને તેથી એ પરસ્પર અસમ્બદ્ધ છૂટાછવાયા બોધના કારણે જાતને પંડિત માનવાના નુકશાનથી બચી શકે છે, ને જિનવાણી શ્રવણની મહત્તા, હિતકરતા સમજતો હોવાથી એવી રીતે શ્રવણ કરે છે કે જેથી શાસ્ત્રાર્થનો વાસ્તવિક બોધ થાય.
