________________
બત્રીશી-૧૪, લેખાંક-૮૬
૯૨૯
નથી એ અપુનર્બન્ધક છે. મરુદેવામાતાએ તો ક્યારેય આવો બંધ કર્યો જ નથી, તો શું એ જીવને અનાદિકાળથી અપુનર્બન્ધક માનવાનો? વળી ચરમાવર્ત પ્રવેશથી તો બધા જીવો અપુનર્બન્ધક છે. પણ એ પૂર્વે પણ છેલ્લાં ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ પછી જે જીવે એકેન્દ્રિયાદિ ભવોમાં, ચરમાવર્ત પ્રવેશ પૂર્વે અનંતકાળ વીતાવ્યો છે, એ જીવને એ અનંતકાળમાં શું અપુનર્બન્ધક કહેશો ? કારણકે એકેન્દ્રિયાદિ ભવોમાં ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ સંભવતો હોતો નથી, ને પછી તો એ ચ૨માવર્તમાં પ્રવેશી જવાથી ક્યારેય કરવાનો નથી.
ઉત્તર ઃ ‘પુનઃ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધકત્વાભાવ=હવે પછી ક્યારેય ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ ન કરે તે અપુનર્બન્ધક’ આ ‘અપુનર્બન્ધક' શબ્દનું વ્યુત્પત્તિનિમિત્ત છે એટલે કે એનો શબ્દાર્થ છે. જ્યારે, ‘ક્ષુદ્રતાદિ દોષાપગમ=ભવાભિનંદીજીવોના ક્ષુદ્રતાદિ દોષો દૂર થઈ ગયા હોય એ અપુનર્બન્ધક' આ એનું પ્રવૃત્તિનિમિત્ત છે. એટલે કે એનું સ્વરૂપ છે.
વ્યવહારરાશિપ્રવેશથી કાળક્રમે પ્રતિઆવર્ત મળઠ્ઠાસ થતાં થતાં ચરમાવર્ત પ્રવેશે અલ્પમલત્વભૂમિકા આવે છે. ને એ આવતાંની સાથે જ મુક્તિદ્વેષ-તીવ્રભવાભિષ્યંગ-ભવાભિનંદીપણું.. રવાના થાય છે, ને તેથી જીવ અપુનર્બન્ધક બને છે, પછી ભલે એ વખતે જીવ સંશીપંચેન્દ્રિયમાં હોય કે એકેન્દ્રિયાદિમાં હોય. એ પૂર્વના કાળમાં એકેન્દ્રિયદિ ભવના કારણે જીવ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ ન કરતો હોય તો પણ, આ અલ્પમલત્વ ભૂમિકા આવી ન હોવાથી ‘અપુનર્બન્ધક’ કહેવાતો નથી, એટલે મરુદેવા માતાના જીવને પણ, જ્યારથી ચરમાવર્ત પ્રવેશ થયો હશે ત્યારથી જ ‘અપુનર્બન્ધક' માનવાનો, એ પૂર્વે નહીં.
પ્રશ્ન : તમે ‘ચરમાવર્ત પ્રવેશકાળથી જ જીવ અપુનર્બન્ધક
