________________
બત્રીશી-૧૪, લેખાંક-૮૫
૯૨૫
કોઈને એનો ઉન્માદ આવી જાય, ને તેથી અન્યધર્મોનો તિરસ્કાર કરવા માંડે તો આ તિરસ્કાર જ એની મોક્ષમાર્ગ પરની પ્રગતિને રુંધી નાખે છે. અને આ તિરસ્કાર જો વધારે તીવ્ર હોય તો એને મોક્ષમાર્ગપરથી ક્યાંય ફંગોળી પણ નાખે છે. વળી કોઈક જીવ, મોક્ષમાર્ગરૂપ જ્ઞાન-ક્રિયાની સાધના કરતો હોવા છતાં, રાગ-દ્વેષને મોળા પાડવા દ્વારા સમતામાં આગળ વધવાનું લક્ષ્ય જ ન હોવાથી ત્યાંનો ત્યાં જ અટકી રહે છે.. આગળ વધી શકતો નથી. આ પણ ઇષ્ટ નથી. આવા બધા અનિષ્ટને વારવા માટે, સમતા કેળવવાની ચાનક લાગે એ માટે સમતાની મહત્તા ગાવામાં આવે છે. આમાં ત્રણ વાસ્તવિકતાઓને નજરમાં રાખવામાં આવે છે. (૧) કોઈક જીવો કેડીદ્વારા=કદાગ્રહ વિના-માધ્યસ્થ્ય પૂર્વક અન્યધર્મના અનુષ્ઠાન દ્વારા રાજમાર્ગને=જૈનધર્મને પામે છે. (૨) રાજમાર્ગે હોવા છતાં= જૈનધર્મના વેશ-ક્રિયાકાંડ વગેરે હોવા છતાં કેટલાક જીવો સમતા કેળવતા નથી. અને (૩) કોઈક જીવો (ચરમ ભવમાં) અન્યધર્મની સાધના દ્વારા સમતાનો પ્રકર્ષવીતરાગતા-કેવલજ્ઞાન પામી જાય છે એટલે સમતાની મહત્તામાટે, ‘વેશ-ક્રિયાકાંડ વગેરે ગૌણ છે, કારણ કે એ હોવા છતાં ઘણા જીવો સમતા પામતા નથી અને એ ન હોવા છતાં કોઈક જીવ સમતા પામી જાય છે.’ વગેરે વાતો કરવામાં આવે છે.
વળી અન્યધર્મરૂપ કેડી એ વાસ્તવિક માર્ગ તો નથી જ, કારણકે રાજમાર્ગનો આશ્રય કર્યા વગર કોઈપણ કેડી ગન્તવ્ય મોક્ષ સુધી જતી નથી જ. ઉપરથી એ ઉન્માર્ગ જ છે, કારણકે એને પકડનારા ૯૯.૯૯ ટકા જીવો સંસારમાં જ ભટકી જાય છે. આ પણ એક હકીકત છે ને એને નજરમાં રાખીને અન્યધર્મને કુધર્મ, મિથ્યામાર્ગ કહેલા છે, જેઓ રાજમાર્ગને પામી ચૂક્યા છે કે પામવાની શક્યતા ધરાવે છે, એમને કેડીનું આકર્ષણ જાગી જાય, ને તેઓ રાજમાર્ગથી
