________________
બત્રીશી-૧૪, લેખાંક-૮૫
૯૨૧ પૂર્વપક્ષઃ તે તે ધર્મમાં રહેલા અપુનર્બન્ધકને તે તે ધર્મમાં કહેલ ક્રિયાઓ (અનુષ્ઠાન) પણ પ્રશાંતવાહિતા લાવી આપી શકે છે. વળી શાસ્ત્રોમાં અન્યલિંગસિદ્ધ=અન્ય ધર્મનો સંન્યાસ લઈને સિદ્ધ થયેલા જીવોની વાત પણ આવે છે. તથા શ્વેતાંબર હોય કે દિગંબર.. જટાધારી હોય કે મુંડિતમસ્તક હોય.. આવું કાંઈપણ હોય તો પણ જીવ જો સમતા ભાવને સાધે છે તો કલ્યાણ સાધી જ લે છે અને જો સમતા નથી કેળવતો તો તો બધું જ વ્યર્થ છે.. આવું જણાવતી વાતો અનેક ગ્રન્થોમાં છે. તથા માત્ર અરિહંતને નહીં, સર્વદેવોને કરેલો નમસ્કાર યોગની પૂર્વસેવારૂપે કહેવાયેલ છે. એમ માત્ર નિર્ચન્થ સાધુને નહીં, કોઈપણ ત્યાગીને અપાતું દાન પણ એ પૂર્વસેવારૂપે કહેવાયેલ જ છે.
આ બધાનો સૂચિતાર્થ સ્પષ્ટ છે કે બાહ્યવેશ, ક્રિયાકાંડ વગેરેમાં સાધકે અટવાઈ જવું ન જોઈએ. “અમારો જ પંથ સાચો.. બીજા મિથ્યા... અમારા વેશ-ક્રિયાકાંડથી જે મોક્ષ થાય, અન્યના વેશ-ક્રિયાકાંડથી નહીં..” આવું બધું માનવું ન જોઈએ. “અમારો જ ધર્મ સાચો.. બીજા મિથ્યા...” આવું બધું માનવું એ મતાંધતા છે... ગાઢ દૃષ્ટિરાગ છે... માટે સાચા સાધકે બધાને સમભાવથી જોવા જરૂરી છે.. રાગ-દ્વેષ ટાળવા જોઈએ. સંકુચિત દૃષ્ટિ છોડીને વિશાળદષ્ટિવાળા બનવું જોઈએ.
ઉત્તરપક્ષ : પોતાની જાતને વિશાળ દષ્ટિવાળા માનનારા, જૈનશાસનનો સાચો સાર પોતે જ પામેલા છે એવું માનનારા... આત્મનિરીક્ષણ કરવાનો ઉપદેશ આપનારા... પોતાની જાતને જ આધ્યાત્મિક-આત્મજ્ઞાની-સમ્યસ્વી માનનારા કેટલાકોનો તમે કહ્યો એવો, આવો સૂર હોય છે. વળી, તેઓ પોતાની વાતના સમર્થનમાં, શ્રીહરિભદ્રસૂરિ મહારાજ, શ્રી યશોવિજયજી ઉપાધ્યાય વગેરે સર્વમાન્ય ગ્રન્થકારોના સાક્ષીપાઠો પણ ઉદ્ધરણ તરીકે આપતા હોવાથી પ્રથમ નજરે આ વાત સાચી જ લાગે છે.
