________________
બત્રીશી-૧૪, લેખાંક-૮૪
૯૧૩ પ્રભાવે, આગામી જન્મમાં એ જીવને દોષવિગમને અનુકૂળ સામગ્રીઓ મળી રહે છે. આ બીજો મત છે.
બીજું સ્વરૂપશુદ્ધ અનુષ્ઠાન પણ મોક્ષની ઇચ્છા તો ધરાવે જ છે. તથા જેમ મોક્ષ નિરવદ્ય છે એમ અનુષ્ઠાન પણ ધૂળ-લોકદૃષ્ટિએ નિરવદ્ય છે. માટે એ મોક્ષને સદેશ હોવાથી મોક્ષના પ્રતિબંધક દોષોનો વિગમ કરવારૂપે મોક્ષનું કારણ બની શકે છે. એટલે અનુષ્ઠાનથી દોષો દૂર તો થાય છે. પણ જેમ મંડૂક (=દેડકો) મરી જાય, એનું શરીર સૂકાઈ જાય ને ચૂર્ણ થઈને માટીમાં ભળી જાય... એટલે દેડકાનો નાશ થઈ ગયો.. તેમ છતાં ફરીથી વરસાદ પડે, ખાબોચિયાં ભરાય તો એ ચૂર્ણમાંથી નવા દેડકા ઉત્પન્ન થાય છે.. એમ સ્વરૂપશુદ્ધ અનુષ્ઠાનથી નાશ પામેલા દોષો કાળાન્તરે નિમિત્ત મળતાં ફરીથી ઉત્પન્ન થઈ જાય છે. આ ફરીથી ઉત્પન્ન થવું એ “અનુવૃત્તિ” કહેવાય છે. એટલે આ દોષવિગમ અનુવૃત્તિ સહિતનો હોવાથી સાનુવૃત્તિ દોષ નિગમ કહેવાય છે.
દેડકાના શરીરનું ચૂર્ણ થઈ જવું એ જેમ દેડકાનો નાશ છે, એમ એના શરીરની બળીને ભસ્મ થઈ જવી એ પણ એનો નાશ છે. છતાં આ ભસ્મ થઈ જવામાં ફેર એ છે કે એમાંથી પછી ફરીથી ક્યારેય દેડકો ઉત્પન્ન થઈ શકતો નથી. દોષોનો પણ એવો વિગમ થાય કે ફરીથી એ માથું ઊંચકી ન શકે એ નિરનુવૃત્તિનાશ છે. આવો નિરનુવૃત્તિનાશ બીજા સ્વરૂપશુદ્ધ અનુષ્ઠાનથી થઈ શકતો નથી, કારણ કે એમાં સ્થૂળદષ્ટિએ સાવદ્ય પરિહાર હોય છે, સર્વથા નહીં. સર્વથા સાવદ્ય પરિવાર માટે તો, ગુરુ-લાઘવાદિચિત્તા, દઢ પ્રવૃત્તિ વગેરે જોઈએ છે. શામાં ગૌરવ છે? શામાં લાઘવ છે? આ વિવેક ન હોયતો નાના પાપનો પરિહાર કરે ને મોટું પાપ સેવી લે.. આવું પણ બને... અને તો પછી સર્વથા સાવદ્ય પરિહાર શી રીતે શક્ય બને? એમ દઢ પ્રવૃત્તિ ન હોય તો ક્યારેક શિથિલતા આવી જવાથી
