________________
બત્રીશી-૧૭, લેખાંક-૯૫
૧૦૨૩ સહાયક બનશે ને તેથી એ જીવને શર્દી થશે નહીં.
દેવ-અદષ્ટ-કર્મ.. આ તો અતીન્દ્રિય પદાર્થ છે. એટલે એની બાધ્યતા સમજવી સરળ બને એ માટે પ્રતિમાની યોગ્યતાનું દષ્ટાંત જાણકારી આપતા હોય છે. યોગ્ય એવા દરેક કાષ્ઠમાં પ્રતિમાની યોગ્યતા હોય જ છે. પણ એ દરેક કાષ્ઠમાંથી પ્રતિમા બને જ એવો નિયમ હોતો નથી. અમુક કાષ્ઠમાંથી બને છે. અન્ય કાઇ કે જેને અન્ય સહકારી કારણો મળ્યા નથી, એ યોગ્ય હોવા છતાં એમાંથી પ્રતિમા બનતી નથી. એટલે સ્વરફળજનન પ્રત્યે કાષ્ઠમાં રહેલી યોગ્યતા પણ કર્મની જેમ અનિયતભાવવાળી છે. માટે એ દષ્ટાંત તરીકે અપાય છે. આ દૃષ્ટાંત કઈ રીતે ઘટાવવું એ આગામી લેખમાં જોઈશું.
|
S
~
વાર
દેવ અને પુરુષકાર.. આ લેખાંક બેની પરસ્પર બાધ્યતા-બાધકતાનો
વિચાર ચાલી રહ્યો છે. જેમાં, દૈવમાં રહેલી બાધ્યતાને સમજાવવા કાષ્ઠમાં
રહેલી પ્રતિમાની યોગ્યતાનું દષ્ટાન્ત જાણકારો આપે છે. એટલે આ દષ્ટાન્તદ્વારા એ બાધ્યતાને સમજીએ.
દેવ બે પ્રકારનું હોય છે. સોપક્રમ કર્મ અને નિષ્પક્રમ કર્મ. આમાં જે નિરુપક્રમ કર્મ છે તે, ગમે એટલો વિરોધી પુરુષાર્થ કરવામાં આવે તો પણ અવશ્ય ફળજનન કરે જ છે. એને ફળજનન પ્રત્યે નિયતભાવવાળું કહે છે. એ પુરુષાર્થથી બાધ્ય હોતું નથી. અહીં તો પુરુષાર્થથી બાધ્ય કર્મની વાત કરવાની છે. માટે ફળજનન પ્રત્યે અનિયતભાવવાળા સોપક્રમ કર્મની વાત જાણવી. એ પ્રતિમાની યોગ્યતા જેવું હોય છે.
