________________
બત્રીશી-૧૪, લેખાંક-૯૨
૯૯૫ કર ! તું અનુગ્રહ કર ! એની યાચના જ કર્યા કરવી છે એને પ્રભુની કૃપા મળતી નથી. પણ પ્રભુ પ્રત્યેની શ્રદ્ધાપૂર્વક જે શક્ય સાધના કરે છે એને ઉત્તરોત્તર સાધનાની સામગ્રી-ઉલ્લાસદ્વારા ઉત્તરોત્તર સાધના કરવી.. વગેરરૂપે પ્રભુનો અનુગ્રહ મળ્યા જ કરે છે. એટલે “હું સાધના કરતો રહું એ જ પ્રભુનો અનુગ્રહ છે...” એમ માનીને સાધકે પ્રભુના ગુણોના અનુરાગપૂર્વક પરમાનંદથી જિનોક્ત આરાધના કરતા રહેવું જોઈએ. આ જ ઈશાનુગ્રહ છે.
આ પ્રમાણે ઈશાનુગ્રહવિચારદ્વાત્રિશિકાની વિચારણા પૂર્ણ થઈ.
લેખાંક
યોગપૂર્વસેવાના અધિકારની પ્રાપ્તિ મુક્તિ અષના ક્રમે થાય છે એ વાત તેરમી મુક્તિઅદ્વેષ પ્રાધાન્ય દ્વાઝિશિકામાં કરેલી. યોગના
અધિકારી જીવોમાં સહુ પ્રથમ અપુનર્બન્ધક છે. એનું વિસ્તૃત વર્ણન ચૌદમી અપુનર્બન્ધક દ્વાáિશિકામાં કર્યું. તથા એના અધિકારી જીવોમાં બીજો અધિકારી છે સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ. એટલે એનું નિરૂપણ પંદરમી સમ્યગ્દષ્ટિ દ્વાત્રિશિકામાં કર્યું. અલબત્ અપુનર્બન્ધકપણું કાળક્રમે ચરમાવર્તપ્રવેશે પ્રાપ્ત થઈ જાય છે. પણ સમ્યગ્દષ્ટિપણે કાંઈ એ રીતે કાળક્રમે પ્રાપ્ત થઈ જતું નથી. તો એ શી રીતે પ્રાપ્ત થાય? આ પ્રશ્ન ઊભો થાય છે. કેટલાક માને છે કે એ ઈશાનુગ્રહથી પ્રાપ્ત થાય છે. એટલે સોળમી બત્રીશીમાં ઈશાનુગ્રહનો વિચાર કર્યો. બીજા કેટલાક કહે છે કે એ દૈવથી (=ભાગ્યથી) પ્રાપ્ત થાય છે અને વળી અન્ય કેટલાક કહે છે કે એ પુરુષકારથી (જીવના પુરુષાર્થથી) પ્રાપ્ત થાય છે. એટલે હવે સત્તરમી બત્રીશીમાં દેવપુરુષકારનો વિચાર કરવામાં આવે છે. -
