________________
બત્રીશી-૧૬, લેખાંક-૯૧
૯૮૭ શાસ્ત્રાનુસારે વિશેષનો વિચાર કરે એ પણ અમને માન્ય છે. કારણકે એ વિચાર ભગવાનની વિશિષ્ટ ઉપાસનારૂપ હોવાથી અશ્રદ્ધાની મલિનતાને ધોવા દ્વારા તત્ત્વજ્ઞાન ગર્ભિત વૈરાગ્ય માટે સંજીવની ઔષધ જેવો હોવાના કારણે વિશિષ્ટ નિર્જરાનો હેતુ છે. માટે વિશેષનો વિચાર સર્વથા નિષ્ફળ નથી.
જેમ યોગની પૂર્વસેવામાં આદિધાર્મિકને દેવમાં રહેલી વિશેષતાઓનો બોધ હોતો નથી. એ બોધની ભૂમિકા હોતી નથી,
ત્યાં સુધી જ સર્વદેવનમસ્કાર વગેરે હોય છે. ને એમાં શ્રી અરિહંતને નમસ્કારાદિ હોય તો પણ એ સામાન્ય ભક્તિ રૂપ જ બની રહે છે. શ્રી અરિહંતમાં રહેલી વિશેષતાઓ જાણ્યા પછી જ વિશિષ્ટ ભક્તિ ઉલ્લસિત થાય છે. એમ પ્રસ્તુતમાં પણ શ્રી અરિહંતમાં રહેલી વિશેષતાઓનો બોધ કરવામાં જે સમર્થ નથી એને જ, જો અભિનિવેશ ન હોય તો દેવતરીકે કોઈપણ દેવસામાન્યની ભક્તિસામાન્ય યોગસાધનારૂપ બની શકે છે ને સામાન્ય ફ્લેશક્ષય કરી શકે છે. પણ જે આ વિશેષતાઓને જાણવા માટે સમર્થ છે. ને (અન્યદેવોમાં વિશેષતાઓ જોવા ન મળવા પર જે દ્વેષ પેદા કરાવે એવો)જેને કદાગ્રહ છે નહીં એવો સાધક જો ધર્મવાદથી પરીક્ષા કરી વાસ્તવિક દેવની, અન્યદેવોમાં જોવા ન મળતી વિશેષતાઓનો નિશ્ચય કરે તો વાસ્તવિક દેવ પ્રત્યે અપૂર્વ ભક્તિ ઉલ્લસિત થવાના કારણે વિશિષ્ટ સેવા કરી શકે છે, જે વિશિષ્ટ ક્લેશક્ષયરૂપ વિશિષ્ટફળ આપનાર બને છે. પછી એવો જીવ વિશેષતાઓને શા માટે ન જાણે?
શંકા ? પણ, વિશેષોને જાણવાનો પ્રયાસ નિરર્થક છે એ વાત ૨૦મી ગાથામાં કાલાતીત મતે ચાર હેતુઓ દર્શાવીને જણાવી જ છે - ને!
સમાધાન : એ હેતુઓ ઉચિત નથી.. તે આ રીતે બધા જ વિશેષોનું સંપૂર્ણજ્ઞાન છદ્મસ્થના પ્રત્યક્ષથી શક્ય નથી... આવો જે
