________________
બત્રીશી-૧૬, લેખાંક-૯૦
૯૭૭ નથી એવી ધૂળમાં મકાન બનાવવું વગેરે નિપ્રયોજન પ્રવૃત્તિ કરતું હોય છે.
પાતંજલઃ ઈશ્વર પરમકરૂણાશીલ છે. તેથી જીવો પર અનુગ્રહ કરવા માટે એ જગતનું સર્જન કરે છે.
જૈન : જો ઈશ્વર કરુણાથી બધું કરે છે તો જીવોને દુઃખ, દુર્ગતિ, જન્મ-જરા-મૃત્યુ વગેરે શા માટે આપે છે? જીવોને સ્વઈચ્છાથી દુઃખી કરનારા ઈશ્વરને કરુણાશીલ કહેવો કે ક્રૂર કહેવો ?
પાતંજલ : ઈશ્વર તો બધાને સુખી જ કરવા ચાહે છે, પણ જીવોના કર્મોના અનુસાર બધું થાય છે.
જૈન : તો પછી કર્મોથી જ, સંસારમાં જોવા મળતી બધી વિષમતાઓની સંગતિ થઈ જવાથી વચ્ચે ઈશ્વરને માનવાની જરૂર શી છે ? આ અંગે ગયા લેખમાં થોડો વિચાર કરેલો હતો. જેમને વિશેષ જિજ્ઞાસા હોય તેઓએ, શ્રીહરિભદ્રસૂરિમહારાજ વિરચિત ગ્રન્થ “શાસ્ત્રવાર્તાસમુચ્ચય'નું ગ્રન્થકારે “સ્યાવાદ કલ્પલતા' નામે જે વિવરણ કર્યું છે એમાંથી જોઈ લેવું.
પાતંજલ ઃ જો તમે આ રીતે ઈશ્વરને માનતા જ નથી તો શું ઈશ્વરાનુગ્રહ પણ માનતા નથી ?
જૈનઃ અમે ઈશ્વરને જગતના બનાવનાર તરીકે નથી માનતા, બતાવનાર તરીકે તો માનીએ જ છીએ. અર્થાત્ જેણે જગતને યથાર્થરૂપે બતાડ્યું છે તે ઈશ્વર છે એવું અમે માનીએ છીએ. તથા એમની આજ્ઞાનું પાલન એ જ ઈશાનુગ્રહ છે એવું અમે માનીએ છીએ. આશય એ છે કે ઈશ્વર જીવ પાસે પરાણે-જોર કરીને- હાથ પકડીને તે તે આરાધના નથી કરાવતો. અર્થાત્ પોતાની તેવી ઈચ્છાથી જીવ પાસે આજ્ઞાપાલન કરાવે છે એવું નથી. પણ એમણે જ્વલંત સાધના દ્વારા પોતાના આત્માને એવો પ્રભાવવંતો બનાવ્યો હોય છે કે જેથી એમની પ્રત્યે પ્રીતિ
