________________
બત્રીશી-૧૪, લેખાંક-૮૯
૯૬૯ છે. આ મુખ્ય થયેલા પુણ્ય-પાપ પરિણામ જેમ જેમ ફળપ્રદાનને અભિમુખ થવારૂપ પાક પામે છે. તેમ તેમ પોતાના જાતિ-આયુભોગરૂપ ફળને આપે છે. આમ કર્ભાશય ફળ તે તે જાત્યાદિ વિપાકવાળું હોય છે.
આમ, ક્લેશ, કર્ભાશય અને વિપાકાશય જણાવ્યા, જે આત્માને આ ક્લેશાદિ ત્રણે કાળમાં ક્યારેય સ્પર્શતા નથી તે અનાદિશુદ્ધ આત્મા એ ઈશ્વર છે. આવા ઈશ્વરના અનુગ્રહથી યોગની યોગક્ષેમાત્મક સિદ્ધિ થાય છે.
વળી તેઓએ આ ઈશ્વરાત્મામાં જ્ઞાનાદિ ચારને અપ્રતિપક્ષ =પ્રતિપક્ષશૂન્ય માનેલા છે. એટલે કે એનો કોઈ વ્યાઘાત કરનાર ન હોવાથી અપ્રતિહત હોય છે. વળી એ સહજ=અનાદિશુદ્ધ હોય છે, કારણ કે શુદ્ધસત્ત્વનો અનાદિકાળથી સંબંધ હોય છે. આશય એ છે કે બીજા જીવોને સુખ-દુઃખ કે મોહરૂપે વિપરિણામ પામેલું ચિત્ત
જ્યારે નિર્મળ અને સાત્ત્વિક એવા યોગીશરીરમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે ત્યારે જ ચિછાયામાં પ્રતિસંક્રાન્ત થવા દ્વારા અંતઃસંવેદ્ય બને છે. એને તો માત્ર સાત્ત્વિક પરિણામ જ ભોગ્યરૂપે પ્રાપ્ત હોય છે. રાજસતામસ પરિણામ હોતા નથી. વળી પુરુષ અને પ્રકૃતિના સંયોગવિયોગ પણ ઈશ્વરેચ્છાને આધીન છે. આમાં પ્રકૃતિનો સંયોગ બધા પુરુષોને અનાદિકાળથી હોય છે અને વિયોગ તે – તે પુરુષને તે તે કાળે થતો રહે છે. એટલે સંસારમાં આ પ્રક્રિયા અનાદિકાળથી હોવાથી તેના નિર્વાહ માટે ઈશ્વરના જ્ઞાનાદિને નિત્ય માનવા જરૂરી બને છે.
આમ નિત્ય હોવાથી અને સર્વવિષયવાળું હોવાથી જ્ઞાન ક્યાંય પ્રતિઘાત પામતું નથી. રાગનો અભાવ હોવાથી વૈરાગ્યનો પ્રતિઘાત થતો ન હોવાના કારણે એ પણ અનાદિ હોય છે. પરતંત્રતા ન હોવાથી ઐશ્વર્ય અપ્રતિહત હોય છે. આમાં અણિમાદિ આઠ લબ્ધિ
