________________
૬૫૭
બત્રીશી-૧૧, લેખાંક-૬૨
કદાચ આચારપાલનમાં હીન હોય તો પણ જો આ રીતે વિધિપૂર્વક ધર્મકથા કરનારો હોય તો એ શ્રુતની પ્રભાવના કરનારો = શ્રતોક્ત શુભવાતોનો પ્રચાર કરનારો હોવાથી સારો છે, પણ આચારવાનું હોવા છતાં મૂઢ હોવાથી ધર્મકથાને જે આડેધડ કરે છે એ સારો નથી, કારણ કે એ ધર્મમાર્ગનો લોપ કરનારો નીવડે છે.
આ રીતે પ્રજ્ઞાશીલ પંડિત સ્વસામર્થ્યને અનુસરીને યથાયોગ્ય કથા કરવા દ્વારા પરમાનન્દ મોક્ષને મેળવે છે. આમ કથાબત્રીશી પૂર્ણ થઈ. હવે આગામી લેખથી દસમી યોગલક્ષણબત્રીશીની વિચારણા કરવામાં આવશે.
લેખાંક
નોંધ : દસમી યોગલક્ષણબત્રીશીના ૪૮ થી ૬૧ નંબરના લેખો ચોથા ભાગમાં લઈ લીધા હોવાથી હવે અગ્યારમી બત્રીશીના લેખો શરૂ થાય છે.
દસમી યોગલક્ષણબત્રીશી ગયાલેખમાં પૂર્ણ થઈ. હવે
અગ્યારમી પાતંજલ-યોગલક્ષણ: ૨
બત્રીશીનો પ્રારંભ થાય છે.
પતંજલિઋષિએ “યોગસૂત્ર' નામના ગ્રન્થની રચના કરી છે. સૂત્રાત્મક આ ગ્રન્થમાં એમણે યોગની સ્વાભિપ્રેત વ્યાખ્યા આપી છે કે યોગ એટલે ચિત્તવૃત્તિનો નિરોધ. યોગનું આવું લક્ષણ આપીને પછી યોગ અંગે પોતાના ક્ષયોપશમ મુજબ વિસ્તૃત વિચારણા કરી છે. જેમ આંબલી ખાધા પછી આંબાની મહત્તા વિશેષ પ્રતીત થાય છે, એમ અન્ય દર્શનકારોએ આપેલ યોગના લક્ષણને જાણ્યા પછી, પ્રભુશાસનમાં આપેલ યોગનું લક્ષણ કેટલું મહત્ત્વનું, નિર્દોષ ને પરિપૂર્ણ છે એ સ્પષ્ટપણે ખ્યાલમાં આવે છે. માટે મહોપાધ્યાયશ્રી યશોવિજયજી મહારાજ પતંજલિઋષિએ આપેલા આ લક્ષણ પર વિચારણા કરી રહ્યા છે.
