________________
બત્રીશી-૮, લેખાંક-૪૫
૬૩૧
છતાં, એ શત્રુ વગેરેને પોતાના હિંસક પરિણામોના કારણે હિંસાનો દોષ લાગે જ છે. ક્યારેક કોઈક દર્દી વગેરેનો પાપોદય એટલો તીવ્ર બન્યો હોય છે કે જેથી વૈદ-ડૉકટરના ગમે એટલા શુભનિષ્ઠા સાથેના પ્રયાસો હોવા છતાં એને બચાવી શકતા નથી. ઉપરથી ક્યારેક દવા જ ઉંધી પડવાથી મોત થઈ જાય છે. પણ આવા અવસરે હિંસા થઈ હોવા છતાં, એ વૈઘાદિની નિષ્ઠા શુભ હોવાથી એમને હિંસા લાગતી નથી.
શંકા - જેમ ગ્લાન-તપસ્વી વગેરેને સંયમ યોગમાં સહાયક બનવા દ્વારા કર્મનિર્જરામાં નિમિત્ત બનનારો સેવા કરનારો મુનિ વૈયાવચ્ચી કહેવાય છે, એમ હિંસ્યજીવને કર્મ ખપાવવામાં સહાયક બનનારો હોવાથી શિકારી વગેરે પણ વૈયાવચ્ચી કહેવાવા જોઈએ ને ?
સમાધાન - ના, કારણ કે વૈયાવચ્ચી મુનિની જેમ વૈયાવચ્ચ કરવા વગેરેના શુભભાવ એને હોતા નથી, ઉપરથી હત્યા કરવાનો અશુભભાવ હોય છે, માટે એ હત્યારો કહેવાય છે અને એને હિંસા લાગે જ છે.
આમ જૈન માન્યતાનુસાર આત્મા પરિણામી નિત્ય હોવાથી એમાં હિંસા-હિંસકત્વ વગેરે બધું સુસંગત ઠરે છે અને એ જ જીવને જ્ઞાની ગુરુભગવંતોનો ઉપદેશ વગેરે મળે, તથા એનું આવા૨ક કર્મ સોપક્રમ હોય તો એ કર્મનો નાશ સંભવિત હોવાથી હિંસાની નિવૃત્તિ હિંસાની વિરતિ પણ શક્ય બને છે, કારણ કે શુભઆશયની વૃદ્ધિ થયેલી હોય છે.
=
ઉપદેશશ્રવણ, પ્રભુભક્તિ, ગુરુવિનય, અનિત્યાદિ વૈરાગ્યપોષક ભાવનાઓ... આ બધાથી મોહનીયકર્મનો ક્ષયોપશમ થાય છે. એમાં જો દર્શનમોહનીયનો ક્ષયોપશમ થાય તો જીવને સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ થાય છે. અપ્રત્યાખ્યાનાવરણ કષાયરૂપ ચારિત્રમોહનીયનો ક્ષયોપશમ થાય તો દેશવિરતિની પ્રાપ્તિ થાય છે અને પ્રત્યા
